Τα συστήματα αερισμού και εξαερισμού συμβάλλουν στην υγεία και ευεξία των ενοίκων και στην αποδοτική λειτουργία των κτιρίων. Στο παρόν άρθρο αναδεικνύεται η σημασία του ελεγχόμενου αερισμού στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης ενεργειακής στρατηγικής, εστιάζοντας στις σύγχρονες τεχνολογικές λύσεις και σε πρακτικές εφαρμογές σε κατοικίες και επαγγελματικά κτίρια.
Του κ. Άλκη Τριανταφυλλόπουλου*
Τα συστήματα αερισμού και εξαερισμού, κυρίως μηχανικού τύπου, είναι απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία των κτιρίων του τριτογενούς τομέα, καθώς και των μόνιμων κατοικιών και εξοχικών. Μέσω της χρήσης εναλλακτών ανάκτησης θερμότητας και υγρασίας, καθώς και μέσω της ακριβούς παροχής της απαιτούμενης ποσότητας νωπού αέρα, μπορεί να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας 80-90% στον αερισμό, ενώ η συνολική εξοικονόμηση για το κτίριο μπορεί να αγγίξει ακόμα και το 50%.
Αξιολόγηση της απόδοσης του φίλτρου αέρα σύμφωνα με το πρότυπο MERV (Minimum Efficiency Reporting Values).
Ποιότητα εσωτερικού αέρα
Η ποιότητα του εσωτερικού αέρα στα κτίρια εξαρτάται τόσο από την επαρκή ποσότητα νωπού αέρα όσο και από την αποτελεσματική φίλτρανσή του. Η είσοδος μικροσωματιδίων και οσμών από το εξωτερικό περιβάλλον (όπως είναι αιθαλομίχλη κατά τη χειμερινή περίοδο ή καπνός από θερινές πυρκαγιές) αποτελεί συχνό φαινόμενο, ειδικά όταν τα κουφώματα παραμένουν ανοιχτά ή σε ανάκλιση.
Η χρήση μηχανικού αερισμού με κατάλληλα φίλτρα καθιστά εφικτό τον αποκλεισμό των παραπάνω των ρύπων, συμβάλλοντας στην εξασφάλιση καθαρού και υγιεινού αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Ο ελεγχόμενος αερισμός στις κατοικίες εφαρμόζεται πλέον συστηματικά, καθώς αποδεδειγμένα μειώνει τη διασπορά ασθενειών, περιορίζει φαινόμενα υπνηλίας και εξαλείφει πονοκεφάλους που σχετίζονται είτε με έλλειψη οξυγόνου είτε με αυξημένα επίπεδα CO2.
Θερμική και ακουστική άνεση
Μέσω του μηχανικού –είτε τοπικού είτε κεντρικού– αερισμού εξασφαλίζεται θερμική και ακουστική άνεση, που δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν τα παράθυρα παραμένουν ανοιχτά. Από άποψη θερμικής άνεσης, τα ψυχρά χειμερινά ρεύματα και οι πολύ θερμές καλοκαιρινές ροές αέρα προκαλούν δυσφορία στους ενοίκους.
Επιπλέον, η κυκλοφορία στους δρόμους των πόλεων και –κυρίως– η διεξαγωγή εργασιών προκαλούν ηχορύπανση που επηρεάζει σημαντικά την ακουστική άνεση εντός των διαμερισμάτων.
Αερισμός – εξαερισμός
Όπως φαίνεται στην εικόνα 3, μια μονάδα αερισμού διαθέτει:
- Εισόδους και εξόδους αεραγωγών, για τον προσαγόμενο αέρα και τον αέρα που απορρίπτεται.
- Εναλλάκτη θερμότητας, ο οποίος είναι το κύριο εσωτερικό στοιχείο της μονάδας και στον οποίο ο νωπός αέρας περνάει κοντά στον απαγόμενο θερμό αέρα παίρνοντας τη θερμότητά του (χωρίς να αναμιγνύονται οι ροές), με αποτέλεσμα να εξοικονομείται ενέργεια.
- Φίλτρα, τα οποία παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην επίτευξη υγιεινού εσωτερικού περιβάλλοντος.
- Αισθητήρια υγρασίας και συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα, μέσω των οποίων οι μονάδες μπορούν να ρυθμίσουν αυτόματα τη λειτουργία τους.
Για την απομάκρυνση οσμών και άλλων στοιχείων που επηρεάζουν τις συνθήκες άνεσης, ειδικά στο χώρο της κουζίνας, είναι απαραίτητη η ύπαρξη σωστού αερισμού και εξαερισμού. Επίσης, για χώρους όπως είναι τα W.C. και τα λουτρά, είναι κρίσιμη η απομάκρυνση υγρασίας και οσμών, ενώ για τον υπόλοιπο χώρο του σπιτιού (υπνοδωμάτια, καθιστικά, γραφεία) είναι επιθυμητή η εισροή καθαρού αέρα για την εξασφάλιση υγιεινού και άνετου περιβάλλοντος.
Ασφάλεια
Το άνοιγμα των παραθύρων της κατοικίας ή η επιλογή ανάκλισης όταν απουσιάζουμε ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια της οικογένειας και του προσωπικού μας χώρου. Για λόγους ασφαλείας, λοιπόν, προτείνεται η εγκατάσταση τοπικού ή μηχανικού αερισμού, με αθόρυβο ανεμιστήρα (silent), για τους χώρους που επιθυμούμε να αερίσουμε με ασφάλεια.
Στην ποιότητα του αερισμού – εξαερισμού αναφέρονται:
Το Πρότυπο 119 (1988) της Αμερικανικής Ένωσης Μηχανικών Θέρμανσης, Ψύξης και Κλιματισμού (American Society of Heating, Refrigerating, and Air-Conditioning Engineers [ASHRAE]), το οποίο α) αφορά τη μέτρηση της συγκέντρωσης αέρα σε εσωτερικούς χώρους, β) κάνει εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων αερισμού και γ) προσδιορίζει διαφορετικά επίπεδα αεροστεγανότητας, ανάλογα με το πόση ενέργεια χάνεται λόγω διαρροών αέρα.
Η Τεχνική Οδηγία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΟΤΕΕ) 20701.1 (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων [Κ.ΕΝ.Α.Κ.]), η οποία καθορίζει τις ελάχιστες παροχές αέρα για νέες άδειες και ανακαινίσεις (προκειμένου να εκδοθεί ενεργειακή σήμανση), είναι υποχρεωτική σε όλα τα κτίρια (γραφεία, ξενοδοχεία, καταστήματα, εστιατόρια, σχολεία κτλ.) και συνιστάται και για σπίτια.
Η ΤΟΤΕΕ 2423/86, η οποία καθορίζει τις ελάχιστες παροχές αέρα για νέες άδειες και έχει υποχρεωτική εφαρμογή σε όλα τα κτίρια του τριτογενή τομέα μετά το 1986 (γραφεία, ξενοδοχεία, καταστήματα, εστιατόρια, σχολεία κτλ.).
*Ο κ. Άλκης Τριανταφυλλόπουλος είναι Global Trainer και Distinguished Lecturer του ελληνικού παραρτήματος της Αμερικανικής Ένωσης Μηχανικών Θέρμανσης, Ψύξης και Κλιματισμού (American Society of Heating, Refrigerating, and Air-Conditioning Engineers [ASHRAE]).
