Για τα σχέδια και τις δράσεις της Αμερικανικής Εταιρείας Μηχανικών Θέρμανσης, Ψύξης και Κλιματισμού (American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers [ASΗRAE]), ενός φορέα διεθνούς κύρους με παρουσία σε πάνω από 130 χώρες διεθνώς, μας μιλάει ο κ. Άλκης Τριανταφυλλόπουλος, μέλος και εκπαιδευτής της ASHRAE στα συστήματα θέρμανσης, εξαερισμού, κλιματισμού και ψύξης (heating, ventilation, air conditioning and refrigeration [HVAC&R]).
Συνέντευξη στη Γεωργία Μολώση (έντυπο τεύχος Νοεμβρίου 2022)
Με ένα εύρος σπουδών και επιχειρηματικής δραστηριότητας –από τη μηχανολογική μηχανική έως την ενεργειακή μηχανική, τη βιομηχανία δομημένου περιβάλλοντος και τις προηγμένες «πράσινες» τεχνολογίες κλιματισμού– σε κάθε είδους δημόσιες και ιδιωτικές εγκαταστάσεις, ο κ. Άλκης Τριανταφυλλόπουλος μιλάει στο περιοδικό «Θερμοϋδραυλικός» με την ιδιότητά του ως μέλους και εκπαιδευτή του διεθνούς μη κερδοσκοπικού οργανισμού της ASHRAE.
Το ελληνικό παράρτημά της διοργάνωσε πρόσφατα με επιτυχία στην Αθήνα το πρώτο ανεξάρτητο από την ASHRAE διεθνές συνέδριο για το ανθρακικό αποτύπωμα του κτιριακού αποθέματος, και ήδη ετοιμάζεται για τη δεύτερη εκδήλωσή του.
Ο κ. Τριανταφυλλόπουλος αναφέρεται στο νέο συνέδριο με τίτλο «Energy in Buildings» που διοργανώνεται στις 10 Δεκεμβρίου και τονίζει τη σημασία της ενεργειακής αποδοτικότητας, της εξοικονόμησης κόστους, των «καθαρών» υλικών και της «πράσινης» συνείδησης που πρέπει να καλλιεργείται στον πολίτη, στο κράτος και στον κόσμο των επιχειρήσεων.
– Κύριε Τριανταφυλλόπουλε, τον περασμένο μήνα η Task Force της ASHRAE και το ελληνικό παράρτημά της διοργάνωσαν με μεγάλη επιτυχία στην Αθήνα το διεθνές συνέδριο «Building Decarbonization 2022». Ποιο είναι το βασικό συμπέρασμα της τριήμερης εκδήλωσης για αυτό το τόσο επίκαιρο ζήτημα;
– Αρχικά θέλω να δηλώσω πως είμαστε περήφανοι για το ελληνικό παράρτημα, καθώς είναι η πρώτη φορά που κάποιο παράρτημα της ASHRAE διοργανώνει ανεξάρτητα ένα διεθνές συνέδριο τέτοιου βεληνεκούς. Παρατηρήσαμε πολύ μεγάλη προσέλευση κοινού και εκδήλωση ενδιαφέροντος από ολόκληρο τον κόσμο, από όλες τις ηλικίες και από ανθρώπους με διαφορετικό εκπαιδευτικό επίπεδο.
Ζούμε σε μία εποχή που κάθε επένδυση πρέπει να φιλτράρεται πριν υλοποιηθεί, σε πολλά στάδια και από πολλές απόψεις. Πέρα από το οικονομικό κομμάτι, που είναι το πιο βασικό σε ένα έργο, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις έχουν αρχίσει επιτέλους να δημιουργούν μια πιο «πράσινη» συνείδηση στους επενδυτές, με αποτέλεσμα οι ίδιοι να τις λαμβάνουν πλέον υπόψη τους πριν δώσουν την έγκρισή τους για την αγορά κάποιου ακινήτου.
– Θεωρείτε εφικτή την «εξυγίανση» του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος; Αν ναι, με ποιους τρόπους μπορεί να γίνει και πόσος χρόνος ενδέχεται να χρειαστεί;
– Εδώ θα πρέπει να υπάρξει βοήθεια σε μεγάλο ποσοστό από τους δημόσιους φορείς, με επιδοτήσεις, όπως γίνεται τώρα σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Η αλλαγή των συστημάτων θέρμανσης, ψύξης και αερισμού σε ένα κτίριο (είτε είναι κατοικία, είτε γραφεία, είτε οποιασδήποτε άλλης χρήσης, ιδιωτικής ή δημόσιας) πρέπει να γίνει με τον εξής απλό τρόπο:
Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να αναλάβει ένα μελετητικό γραφείο ή μια δημόσια τεχνική υπηρεσία το κάθε κτίριο και να εξετάσει ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες του και πώς αυτές μπορούν να γίνουν πράξη με το μικρότερο κόστος, πληρώντας πάντα τις τεχνικές προδιαγραφές σε μηχανήματα και εξοπλισμό.
Από τη στιγμή που θα υπάρχει το κεφάλαιο, όλα μπορούν να γίνουν πιο γρήγορα. Η «εξυγίανση» που αναφέρετε θα αργήσει πολύ να έρθει στην Ελλάδα. Αλλά έχετε υπόψη σας ότι υπάρχει θέληση· κι όταν υπάρχει θέληση, έχουμε τις βάσεις για την υλοποίηση.
– Ποια είναι η τελευταία λέξη της τεχνολογίας στη βιομηχανία δομημένου περιβάλλοντος; Θα μπορούσατε να σκιαγραφήσετε την εικόνα και τη λειτουργία ενός κτιρίου του μέλλοντος, με μηδενικές εκπομπές άνθρακα;
– Υπάρχουν πάρα πολλές εταιρείες σε κάθε κλάδο –και με κάθε είδους εγκαταστάσεις– οι οποίες δημοσιεύουν έρευνες για το μηδενικό αποτύπωμά τους στις εκπομπές άνθρακα. Σε ένα κτίριο του μέλλοντος, η κάλυψη των αναγκών θα γίνεται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και με μηχανήματα που θα έχουν την ικανότητα ολικής ανάκτησης θερμότητας σε πολλαπλές χρήσεις.
Η θερμομόνωση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για τη μείωση στις ανάγκες ψύξης και θέρμανσης κάθε κτιρίου. Αν θερμομονώσεις επαρκώς το οποιοδήποτε κτίριο, το μόνο που θα χρειαστείς καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους είναι ο επαρκής αερισμός. Ειδικά στις κατοικίες, αυτή είναι η καλύτερη επένδυση. Στους επαγγελματικούς χώρους, όμως, υπάρχουν τα πρότυπα της ASHRAE και βεβαίως οι Τεχνικές Οδηγίες του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΟΤΕΕ), οι οποίες ορίζουν τις συνθήκες και απαιτήσεις άνεσης σε θερμοκρασία και επίπεδα υγρασίας, οι οποίες επιτυγχάνονται με τον κατάλληλο εξοπλισμό.
– Στο τελευταίο συνέδριο για την ποιότητα του αέρα στον εσωτερικό χώρο, το οποίο διοργάνωσε η ASHRAE μαζί με το Κέντρο Διείσδυσης και Εξαερισμού Αέρα (Air Infiltration and Ventilation Centre [AIVC]) τον περασμένο Μάιο, εστιάσατε στη μετάβαση από την ποιότητα του αέρα εσωτερικού χώρου στην ποιότητα του περιβάλλοντος του εσωτερικού χώρου. Ποιες είναι οι κρίσιμες διαφορές μεταξύ των δύο και με ποιες τεχνολογίες επιτυγχάνεται το βέλτιστο περιβάλλον εσωτερικού χώρου;
– Με τον όρο «Indoor Air Quality» (IAQ, σ.σ. ποιότητα του αέρα εσωτερικού χώρου) αναφερόμαστε στον αέρα που αναπνέουμε, ενώ με τον όρο «Indoor Environmental Quality» (IEQ, σ.σ. ποιότητα του περιβάλλοντος του εσωτερικού χώρου) αναφερόμαστε στο τι ακριβώς αναπνέουμε, βλέπουμε, ακούμε και νιώθουμε μέσα στο κτίριο.
Η αποστολή του IEQ είναι να παρέχει μια αποδεκτή ποιότητα εσωτερικού περιβάλλοντος (όσον αφορά θερμική άνεση, ποιότητα αέρα εσωτερικού χώρου, φωτισμό και ακουστική) σε κτίρια και χώρους εργασίας σε όλο τον κόσμο, ενώ επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η γνώση από τη σχετική έρευνα θα εφαρμοστεί στην πράξη.
– Ποιος είναι ο ρόλος των συστημάτων θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού στην ποιότητα του περιβάλλοντος του εσωτερικού χώρου, αλλά και στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος;
– Είναι το Α και το Ω! Κάθε σύστημα που εγκαθίσταται σε ένα κτίριο, έχει κάποια χαρακτηριστικά· κι αν ξέρεις πού να ψάξεις, θα καταλάβεις πόσο επιβλαβή είναι για το περιβάλλον. Αν κάποιο μηχάνημα εκλύει θερμότητα προς το περιβάλλον με μικρή απόδοση, θα έχει κακό βαθμό απόδοσης σε ανάκτηση ενέργειας.
Ένα επιβλαβές ψυκτικό μέσο (μπορεί και εύφλεκτο) ίσως να είναι ένα σημείο που λίγοι προσέχουν· ωστόσο πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε αυτό πριν γίνει η εγκατάσταση. Μπορεί ο εκάστοτε εξοπλισμός να είναι από τους πιο αποδοτικούς ενεργειακά, αλλά είναι άλλο πράγμα η ενεργειακή απόδοση και άλλο το αποτύπωμα του άνθρακα.
Κατά την επιλογή ενός μηχανήματος πρέπει να μπουν ταυτόχρονα στη ζυγαριά οι παράγοντες του κόστους, της απόδοσης και του αποτυπώματος άνθρακα, πράγμα πολύ απαιτητικό.
– Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η χρήση ακατάλληλων ψυκτικών μέσων στις εγκαταστάσεις κλιματισμού; Ποιο είναι το μέλλον των ψυκτικών ουσιών;
– Πολύ σημαντική ερώτηση, αλλά η απάντηση είναι πολύ απλή. Έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο πράγματα: στο μικρότερο κόστος επένδυσης και στην ασφάλεια των ανθρώπων. Προσωπικά δεν θα τοποθετούσα εύφλεκτο ψυκτικό μέσο στο σπίτι μου όπου ζουν τα παιδιά μου, ούτε θα έδινα την έγκρισή μου να τοποθετηθεί σε μία εταιρεία, όσο κι αν θα κέρδιζα κατά την απόσβεση.
– Το Δεκέμβριο η ASHRAE διοργανώνει άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον συνέδριο, με τίτλο «Energy in Buildings». Πού θα γίνει και τι να περιμένουμε από το συνέδριο αυτό, σε μια χρονική περίοδο που το ενεργειακό ζήτημα απασχολεί τους πάντες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα;
– Είναι ένα από τα πιο σημαντικά και κλασικά διεθνή συνέδρια, το οποίο διοργανώνεται κάθε χρόνο –με εξαίρεση την περίοδο της πανδημίας. Φέτος γίνεται η ένατη διοργάνωση, η οποία θα συγκεντρώσει μηχανικούς, αρχιτέκτονες, ακαδημαϊκούς, επαγγελματίες διαφορετικών ειδικοτήτων και, φυσικά, κάθε ενδιαφερόμενο από το ευρύ κοινό, με σκοπό να συμβάλουν και να προαγάγουν την τεχνολογία του δομημένου περιβάλλοντος.
Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου στο ξενοδοχείο Wyndham Grand Athens, στην Αθήνα, και είστε όλοι ευπρόσδεκτοι!
– Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το «καύσιμο» του μέλλοντος και η πλέον «καθαρή» πηγή ενέργειας;
– Όλες οι τελευταίες έρευνες συγκλίνουν προς το υδρογόνο. Μένει να φανεί αυτό και στην πράξη.
– Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για τις τεχνολογίες smart home. Πώς μπορούν να συμβάλουν στην απανθρακοποίηση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος και στην ανάπτυξη μιας υγιούς βιομηχανίας δομημένου περιβάλλοντος;
– Οι τεχνολογίες smart home είναι ιδανικές για να ελέγχει κάθε τελικός χρήστης σε real time πώς αποδίδει το σύστημα που έχει εγκαταστήσει, αλλά και πότε, πόσο και για ποιο λόγο αρχίζει να χάνει την απόδοσή του, καθώς και πότε χρήζει αντικατάστασης. Είναι ένα πολύ ωραίο, σωστό και τυπικό σύστημα· αλλά το εάν ο τελικός χρήστης θα προχωρήσει σε αντικατάσταση όταν αυτή απαιτείται, δείχνει την αντίφαση στο όλο νόημα της απανθρακοποίησης.
– Θα μπορούσατε να μας πείτε δυο λόγια για την ιστορία, το προφίλ και τους σκοπούς γενικότερα της ASHRAE και ειδικότερα του ελληνικού παραρτήματος, το οποίο συνηθίζεται να αποκαλείται «Ελληνικό Κεφάλαιο»;
– Το ελληνικό παράρτημα είναι το πρώτο και το παλαιότερο στην Ευρώπη, καθώς και το μεγαλύτερο σε επίπεδο τεχνικών δραστηριοτήτων και συνεδρίων παγκοσμίως. Και αυτό είναι προς τιμήν όλων όσων διοργανώνουν ή συμμετέχουν στις δράσεις αυτές!
Επίσης το «Ελληνικό Κεφάλαιο» είναι αυτό που δημιούργησε το αντίστοιχο ευρωπαϊκό region της ASHRAE για να φέρει πιο κοντά τον τεχνικό κλάδο της Ευρώπης και της Αμερικής. Βασικός σκοπός του είναι ο διαμοιρασμός γνώσης και τεχνογνωσίας στα μέλη του (μέσω διεθνών συνεδρίων, σεμιναρίων, τεχνικών παρουσιάσεων και paper) και σε όλους όσους συμμετέχουν, κι από κει και πέρα η πιστοποίηση αυτής της γνώσης μέσω του επίσημου Certification.
Τόσο η ASHRAE όσο και το ελληνικό παράρτημά της επιδιώκουν τη συνεργασία και τις συνέργειες με τοπικούς φορείς ανά τον κόσμο σε επίπεδο προτύπων και κανόνων, οδεύοντας προς το μέλλον της αειφόρου ανάπτυξης και των κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας και μηδενικού αποτυπώματος.
Ο σκοπός της ASHRAE είναι να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα που δεν μπορούν οι υπόλοιποι να λύσουν. Γι’ αυτό το λόγο δαπανώνται κάθε χρόνο πολλά εκατομμύρια για διάφορες έρευνες. Η ASHRAE είναι μία από τις λίγες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που δείχνουν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τις τεχνολογίες και τις καινοτομικές λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα.
– Ποιες είναι συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικές και επιμορφωτικές δράσεις της ASHRAE και του ελληνικού παραρτήματος και σε ποιους απευθύνονται;
– Το ελληνικό παράρτημα διοργανώνει πληθώρα δωρεάν εκδηλώσεων με σκοπό την ενημέρωση και την κατανόηση τεχνολογιών που υπάρχουν στην αγορά. Όλα τα συνέδρια μπορεί να τα παρακολουθήσει ο καθένας μαγνητοσκοπημένα στο site του ελληνικού παραρτήματος, μαζί με τις παρουσιάσεις κάθε ομιλητή.
Επίσης, για όποιον ενδιαφέρεται να διευρύνει τις γνώσεις του, η ASHRAE διοργανώνει το Training HVAC Design I & II. Από το ελληνικό παράρτημα, ως εκπαιδευτής συμμετέχω εγώ μαζί με το Γιώργο Παντελίδη. Βέβαια στα training υπάρχει ένα κόστος παρακολούθησης, καθώς πιστοποιείται όποιος τα παρακολουθεί.
Οι εκπαιδευτικές ενότητες για τις οποίες μπορεί κάποιος να πάρει πιστοποίηση είναι πολλές: Building Energy Modeling, Certified HVAC Designer, Healthcare Facility Design, High-Performance Building Design, Building Commissioning, Building Energy Assessment, Operations & Performance Management κ.ά. Όρεξη να υπάρχει, και όποιος θέλει μπορεί να αναπτύξει τις δεξιότητές του όσο πραγματικά θέλει.
*Ο κ. Άλκης Τριανταφυλλόπουλος είναι μηχανολόγος μηχανικός, BEng Mech Eng, MSc in Energy Engineering, μέλος και εκπαιδευτής της ASHRAE στον κλάδο θέρμανσης, εξαερισμού, κλιματισμού και ψύξης (heating, ventilation, air conditioning and refrigeration [HVAC&R]).
