Η άσκηση του επαγγέλματος του εγκαταστάτη συστημάτων καύσης από μη αδειοδοτημένους τεχνίτες που λειτουργούν στο περιθώριο του νόμου, δημιουργεί προβλήματα στους πιστοποιημένους και νομοταγείς τεχνίτες, συνιστά απειλή για την ασφάλεια του πελάτη, ενώ εγκυμονεί και κινδύνους για το περιβάλλον.
Άρθρο του κ. Γιώργου Ζυγούμη* (από την έντυπη έκδοση Οκτωβρίου 2023)
Ο εγκαταστάτης συστημάτων καύσης (υγρών και αέριων καυσίμων) είναι ο αδειούχος τεχνικός που με επαγγελματισμό και υπευθυνότητα εγκαθιστά, ενεργοποιεί, συντηρεί και ρυθμίζει σταθερές εστίες καύσης (οικιακές και βιομηχανικές).
Ο επαγγελματίας εγκαταστάτης οφείλει να είναι καταρτισμένος και αδειοδοτημένος, και να κατέχει τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις αλλά και τον κατάλληλο εξοπλισμό, ώστε να φέρει εις πέρας τις εργασίες με τρόπο άρτιο, εξασφαλίζοντας τη σωστή λειτουργία των εγκαταστάσεων.
Το επάγγελμα του εγκαταστάτη απαιτεί συνεχή ενημέρωση ως προς τις καινούργιες τεχνολογίες και εξελίξεις στον κλάδο, ώστε ο τεχνικός να καθίσταται σε θέση να εγγυηθεί την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία της εγκατάστασης προς όφελος του πελάτη, αλλά –ίσως ακόμα σημαντικότερο– και την προστασία του περιβάλλοντος.
Ο αδειούχος εγκαταστάτης θα πρέπει:
▪ Να πιστοποιεί την άρτια λειτουργία του συστήματος εκδίδοντας φύλλο καύσης, στο οποίο θα πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς τα αποτελέσματα των ελέγχων και μετρήσεων. Τα φύλλα καύσης ο τεχνικός δύναται να τα προμηθευτεί από τα σωματεία ή την Περιφέρεια, και θα πρέπει να φέρουν τη σχετική σφραγίδα, ώστε να θεωρούνται έγκυρα σε περίπτωση ελέγχου.
▪ Να υπογράφει υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης εργασιών, η οποία επί της ουσίας αποτελεί και την εγγύηση για τον πελάτη όσον αφορά τη σωστή λειτουργίαςτου συστήματος.
▪ Να έχει ασφαλιστήριο συμβολαίου αστικής ευθύνης για την κάλυψη των εργασιών που πραγματοποίησε.
Απόκτηση άδειας
Για να αποκτήσει ο ενδιαφερόμενος άδεια ασκήσεως της επαγγελματικής δραστηριότητας κατασκευής, συντήρησης, επισκευής και επιτήρησης των εγκαταστάσεων καύσης υγρών και αερίων καυσίμων, θα πρέπει να έχει ένα από τα παρακάτω πτυχία:
α) Πτυχίο μηχανολόγου μηχανικού
Αποφοιτώντας από πολυτεχνική σχολή με πτυχίο μηχανολόγου μηχανικού και καταθέτοντας το πτυχίο στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), ο ενδιαφερόμενος αποκτά άμεσα τη δυνατότητα να ακολουθήσει το επάγγελμα του εγκαταστάτη υγρών και αερίων καυσίμων. Για την άσκηση του επαγγέλματος απαιτείται η ενεργοποίηση του σχετικού κωδικού στην Εφορία για την έναρξη επαγγέλματος και η απόκτηση φύλλων ελέγχου εστιών καύσης, ώστε να διασφαλίζεται η νομιμότητα.
β) Πτυχίο από ΙΕΚ
Ολοκληρώνοντας τη διετή φοίτηση σε πιστοποιημένο Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), καθώς και την απαιτούμενη εξάμηνη πρακτική δίπλα σε αδειούχο εγκαταστάτη συστημάτων καύσης (ή σχετική εταιρεία), ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να δώσει εξετάσεις στον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) για την αναγνώριση του πτυχίου του.
Με αναγνωρισμένο πλέον πτυχίο, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να αποκτήσει προϋπηρεσία ενός έτους και, στη συνέχεια, δίνοντας εξετάσεις, αποκτά την άδεια του αρχιτεχνίτη (ο οποίος μπορεί να εκτελεί εργασίες υπό την επίβλεψη αδειούχου εγκαταστάτη ή μηχανολόγου μηχανικού). Με την απόκτηση ακόμα δύο ετών πιστοποιημένης προϋπηρεσίας (με τα απαραίτητα ένσημα) και πάλι μέσω σχετικών εξετάσεων, ο ενδιαφερόμενος δύναται να αποκτήσει την άδεια του εγκαταστάτη συστημάτων καύσης, η οποία του δίνει το δικαίωμα να ασκεί νόμιμα το επάγγελμα, έχοντας βέβαια πρώτα προβεί στην έναρξη του επαγγέλματος στην εφορία, ώστε να μπορέσει να προμηθευτεί φύλλα ελέγχου εστιών καύσης.
Σημειώνεται πως στην περίπτωση απόκτησης της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος μέσω της ως άνω διαδικασίας ο τεχνικός θα πρέπει να θεωρεί την άδειά του κάθε οκτώ (8) χρόνια, ώστε να παραμένει νόμιμος.
γ) Πτυχίο από τεχνική σχολή
Τελειώνοντας την τριετή φοίτηση της τεχνικής σχολής και έχοντας ολοκληρώσει και την απαραίτητη εξάμηνη πρακτική δίπλα σε αδειούχο εγκαταστάτη συστημάτων καύσης, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να δώσει εξετάσεις στον ΕΟΠΠΕΠ, ώστε να αναγνωριστεί το πτυχίο του. Εν συνεχεία, θα πρέπει να αποκτήσει προϋπηρεσία δύο ετών, και δίνοντας εξετάσεις να αποκτήσει την άδεια του αρχιτεχνίτη.
Έχοντας δουλέψει δύο χρόνια ως αρχιτεχνίτης, ο ενδιαφερόμενος δύναται να δώσει εξετάσεις για να αποκτήσει την άδεια του εγκαταστάτη συστημάτων καύσης, ώστε να μπορεί να ασκήσει νόμιμα το επάγγελμα. Και σε αυτή την περίπτωση ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να προβεί σε έναρξη επαγγέλματος στην Εφορία, ώστε να μπορέσει να προμηθευτεί φύλλα ελέγχου εστιών καύσης, ενώ θα πρέπει να φροντίζει για την ανανέωση / θεώρηση της άδειάς του με την παρέλευση οκταετίας.
Προβλήματα του κλάδου
Ο κλάδος των επαγγελματιών εγκατάστασης και συντήρησης συστημάτων καύσης αντιμετωπίζει διαχρονικά σημαντικά ζητήματα, τα οποία δημιουργούνται και διαιωνίζονται λόγω των στρεβλώσεων στη λειτουργία του κράτους και ενίοτε της αγοράς. Δύο από τα σημαντικότερα ζητήματα αφορούν το χώρο της εκπαίδευσης και το νομοθετικό πλαίσιο.
α) Δυνατότητες σπουδών
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια εμφανής πτωτική τάση στο ενδιαφέρον των νέων για το επάγγελμα του τεχνικού εγκαταστάσεων καύσης, με αποτέλεσμα να περιορίζονται διαρκώς οι σχολές που παρέχουν τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν ένα σχετικό πτυχίο. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα φαινόμενο «ντόμινο», εξωθώντας σε άλλους κλάδους τους νέους που θα ενδιαφέρονταν να ασκήσουν το επάγγελμα, καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα να φοιτήσουν στην περιοχή διαμονής τους.
Η εν λόγω κατάσταση έχει βέβαια σημαντικό αντίκτυπο στην προσφορά καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Επαγγελματιών Τεχνικών Εγκαταστάσεων Καύσης (Π.Ο.Ε.Τ.Ε.Κ.) και τα επιμέρους σωματεία έχουν ξεκινήσει καμπάνια ενημέρωσης προς τις δημόσιες και ιδιωτικές σχολές ανά την επικράτεια, με σκοπό την ένταξη σχετικών προγραμμάτων στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα. Παράλληλα ενημερώνουν και τους νέους για τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης και απορρόφησής τους από τον κλάδο των τεχνικών εγκαταστάσεων καύσης.
β) Νομικό πλαίσιο
Το νομικό πλαίσιο από μόνο του περιέχει ασάφειες που δημιουργούν στρεβλώσεις στον κλάδο. Δυστυχώς, ακόμα και στις περιοχές που οι νόμοι είναι σαφείς, αυτοί –όπως συμβαίνει και γενικότερα στη χώρα μας– δεν τηρούνται. Το αποτέλεσμα είναι:
α) Να επικρατεί στον κλάδο ανομία, που δίνει χώρο σε μη αδειούχους, ανειδίκευτους και μη καταρτισμένους τεχνίτες να προβαίνουν σε εγκαταστάσεις και συντηρήσεις συστημάτων με αμφίβολης ποιότητας εργασία, και ως εκ τούτου με σχετικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
β) Να δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός, με τους παράνομα εργαζόμενους στον κλάδο να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές, να χρησιμοποιούν φθηνά και μη εγκεκριμένα υλικά, να προσφέρουν χαμηλής ποιότητας υπηρεσίες και να μη δηλώνουν τα εισοδήματά τους. Όλα τα παραπάνω προκαλούν στους πιστοποιημένους και νομοταγείς τεχνίτες προβλήματα επιβίωσης.
Σε μια προσπάθεια επίλυσης των ζητημάτων του νομικού πλαισίου, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Επαγγελματιών Τεχνικών Εγκαταστάσεων Καύσης (Π.Ο.Ε.Τ.Ε.Κ.) καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες ενεργοποίησης των μηχανισμών του κράτους, στέλνοντας εξώδικα σε τεχνίτες που λειτουργούν στο περιθώριο του νόμου, κάνοντας καταγγελίες σε Περιφέρειες και Υπουργεία και καταθέτοντας μηνυτήριες αναφορές κατά παντός υπευθύνου στην Εισαγγελία, ώστε να μπορέσει το επάγγελμα να πάρει τη θέση που του αρμόζει στην αγορά εργασίας.
*Ο κ. Γιώργος Ζυγούμης είναι πρόεδρος της Ένωσης Αδειούχων Συντηρητών και Εγκαταστατών Λεβητοστασίων με Καυστήρες Υγρών, Στερεών και Αέριων Καυσίμων «Εστία»
