Από το 2000, η Ευρωπαϊκή Ένωση Αντλιών Θερμότητας (EHPA) εργάζεται συστηματικά και με συνέπεια για να αναδείξει τη σημασία, τα πολλαπλά οφέλη και τις αναβαθμισμένες δυνατότητες των αντλιών θερμότητας
Συνέντευξη στο Γιώργο Μουσλή
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Αντλιών Θερμότητας (European Heat Pump Association [EHPA]) είναι ένας ιδιωτικός φορέας που δραστηριοποιείται στην προώθηση της χρήσης αντλιών θερμότητας σε όλη την Ευρώπη. Η Ένωση εκπροσωπεί τον κλάδο των αντλιών θερμότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και οραματίζεται ένα ενεργειακό μέλλον απαλλαγμένο από άνθρακα. Το περιοδικό «Θερμοϋδραυλικός» επικοινώνησε με την υπεύθυνη του τομέα επικοινωνίας της EHPA, την κ. Danae Kokkalis, η οποία εξήγησε τις αρμοδιότητες και την αποστολή της Ένωσης, ενώ μίλησε για τις τρέχουσες εξελίξεις που αφορούν τις αντλίες θερμότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
– Πρόσφατα συμπληρώθηκαν 25 χρόνια από την ίδρυση της Ένωσης. Κοιτώντας πίσω, ποια θεωρείτε πως είναι τα σημαντικότερα επιτεύγματα για την EHPA;
– Αρχικά σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία. Είμαστε αρκετά υπερήφανοι και βαθιά ευγνώμονες που φτάσαμε σε αυτό το ορόσημο των 25 χρόνων. Όταν ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση Αντλιών Θερμότητας (European Heat Pump Association [EHPA]), οι αντλίες δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς στην Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια όμως οι αντλίες θερμότητας έχουν κερδίσει ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς, που κυμαίνεται γύρω στο 30%.
Αυτή τη διαδρομή γιορτάζουμε: Ένα ταξίδι που ξεκίνησε με μια μικρή αλλά ισχυρή ιδέα και εξελίχθηκε σε μια κινητήρια δύναμη για καθαρή, αποδοτική και ανανεώσιμη θέρμανση και ψύξη σε όλη την Ευρώπη. Οι αντλίες θερμότητας έχουν αποδείξει ότι είναι η τεχνολογία του μέλλοντος και όλο και περισσότερο του παρόντος, καθώς απευθύνονται σε πολλές εφαρμογές: από μεγάλης κλίμακας έργα τηλεθέρμανσης έως συμπαγείς μονάδες για μεμονωμένα σπίτια και διαμερίσματα.
– Ποιες συγκεκριμένες πολιτικές εξετάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να ενθαρρύνει την υιοθέτηση των αντλιών θερμότητας και να ξεπεράσει τις υφιστάμενες προκλήσεις της αγοράς;
– Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει σημαντικά βήματα για την ενθάρρυνση της υιοθέτησης των αντλιών θερμότητας, ιδίως μέσω της νομοθεσίας για το κλίμα και την ενέργεια, τη γνωστή δέσμη μέτρων «Fit for 55» για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% ως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
Ορισμένα νομοθετήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά:
- Η Οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θέτει στόχους για την ανανεώσιμη θέρμανση και ψύξη, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι αντλίες θερμότητας.
- Η Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (Energy Performance of Buildings Directive [EPBD]) προβλέπει την κατάργηση των λεβήτων ορυκτών καυσίμων έως το 2040, την επίτευξη μηδενικών εκπομπών για όλα τα νέα κτίρια έως το 2030 και για όλα τα κτίρια έως το 2050, ενώ ενθαρρύνει τη χρήση αποδοτικών, ανανεώσιμων συστημάτων θέρμανσης τόσο σε νέες κατασκευές όσο και σε ανακαινίσεις.
- Η Οδηγία για την υπό αναθεώρηση φορολογία της ενέργειας στοχεύει στην κατάργηση των επιδοτήσεων και των φορολογικών πλεονεκτημάτων για τα ορυκτά καύσιμα, κάνοντας έτσι πιο ανταγωνιστικές τις καθαρότερες τεχνολογίες, όπως είναι οι αντλίες θερμότητας.
- Η μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αναγνωρίζει τη σημασία της ευέλικτης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που ανοίγει το δρόμο για τις αντλίες θερμότητας στο να προσφέρουν υπηρεσίες στο δίκτυο μέσω έξυπνης λειτουργίας.
Ωστόσο, αν και αυτές οι πολιτικές κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, είναι συχνά γενικές και εστιάζουν σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ή σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα συνολικά. Διαπιστώνουμε σαφώς την ανάγκη για πιο στοχευμένα μέτρα που να αντανακλούν τα ιδιαίτερα οφέλη των αντλιών θερμότητας, και ιδίως την ικανότητά τους να απανθρακοποιούν τη θέρμανση και την ψύξη ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζουν τη σταθερότητα του δικτύου.
Ως EHPA, ζητούμε ισχυρότερα οικονομικά κίνητρα, απλοποιημένες διαδικασίες αδειοδότησης και εγκατάστασης, καθώς και σαφείς εθνικές στρατηγικές εφαρμογής. Υποστηρίζουμε επίσης τη δίκαιη τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς οι υψηλοί φόροι και οι επιβαρύνσεις στην ηλεκτρική ενέργεια εξακολουθούν να επιβαρύνουν τους χρήστες αντλιών θερμότητας σε πολλές χώρες.
Για να αναδείξουμε τις δυνατότητες των αντλιών θερμότητας, χρειαζόμαστε ένα πολιτικό πλαίσιο που όχι μόνο θα ενθαρρύνει την υιοθέτηση, αλλά και θα αφαιρεί τα διαρθρωτικά εμπόδια σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, από την παραγωγή και την εγκατάσταση έως τη λειτουργία και την ενσωμάτωσή τους στο ευρύτερο ενεργειακό σύστημα.
– Ποιες ενέργειες έχει αναλάβει η Ένωση προκειμένου να ενισχύσει την ενημέρωση του κοινού για τα οφέλη των αντλιών θερμότητας και να ενθαρρύνει την υιοθέτησή τους;
– Η ενημέρωση του κοινού αποτελεί βασικό παράγοντα για την προώθηση της υιοθέτησης των αντλιών θερμότητας, και η Ευρωπαϊκή Ένωση Αντλιών Θερμότητας (EHPA) δραστηριοποιείται ενεργά σε πολλούς τομείς.
Συμμετέχουμε τακτικά σε συνέδρια, εμπορικές εκθέσεις και πολιτικές συζητήσεις σε όλη την Ευρώπη, βοηθώντας να ενημερωθούν τόσο οι ενδιαφερόμενοι φορείς όσο και οι καταναλωτές. Η ιστοσελίδα μας και τα κανάλια κοινωνικής δικτύωσης λειτουργούν ως κόμβοι για προσβάσιμο και ενημερωμένο περιεχόμενο, από τις εξελίξεις στην πολιτική της ΕΕ μέχρι πραγματικές ιστορίες επιτυχίας με αντλίες θερμότητας.
Είμαστε επίσης περήφανοι που συνεργαζόμαστε στενά με τα περισσότερα από 30 εθνικά μέλη μας, ενώσεις αντλιών θερμότητας που εκπροσωπούν ολόκληρη την αλυσίδα αξίας και επικοινωνούν απευθείας με τους καταναλωτές στις χώρες τους. Για να φτάσουμε σε ακόμα ευρύτερο κοινό, εγκαινιάσαμε την «Ευρωπαϊκή Ημέρα Αντλιών Θερμότητας» στις 21 Οκτωβρίου, έναν ετήσιο εορτασμό που περιλαμβάνει διαδικτυακές και διά ζώσης εκδηλώσεις, καμπάνιες στα κοινωνικά δίκτυα και διαδραστικό περιεχόμενο σχεδιασμένο τόσο για τους ειδικούς όσο και για το ευρύ κοινό.
Πέρα από τις δικές μας πρωτοβουλίες, συνεργαζόμαστε με την κοινωνία των πολιτών μέσω πλατφορμών όπως είναι το «Clean Heat Europe» και διατηρούμε συμμαχίες με μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και ομάδες υπεράσπισης του κλίματος για να ενισχύσουμε τη φωνή μας.
Πρόσφατα η Γερμανία διοργάνωσε την «Εθνική Εβδομάδα Αντλιών Θερμότητας» (Heat Pump Week), ενώ ήδη η Ιρλανδία ετοιμάζει μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης για τις αντλίες θερμότητας σε νοικοκυριά.
Συνολικά, αυτές οι προσπάθειες βοηθούν στην κατανόηση και την εμπιστοσύνη του κοινού στις αντλίες θερμότητας ως αξιόπιστη, αποδοτική και βιώσιμη λύση θέρμανσης.
– Δεδομένης της δέσμευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και της αυξανόμενης υιοθέτησης του προπανίου (R290) ως ψυκτικού μέσου στις αντλίες θερμότητας, πώς σχεδιάζει η ΕΕ να στηρίξει τη διάδοση των συστημάτων που βασίζονται στο R290, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως είναι τα πρότυπα ασφαλείας, τα κίνητρα της αγοράς και η ενημέρωση των καταναλωτών;
– Κάθε αντλία θερμότητας είναι πολύ πιο φιλική προς το κλίμα σε σύγκριση με ένα λέβητα ορυκτών καυσίμων. Και λόγω της παγκόσμιας θέρμανσης που προκαλούν τα φθοριούχα αέρια, η ΕΕ έχει επιταχύνει το χρονοδιάγραμμα για την απόσυρσή τους.
Ο τομέας των αντλιών θερμότητας δεσμεύεται να προωθήσει τη μετάβαση σε φυσικά ψυκτικά μέσα όπου είναι τεχνικά εφικτό, ώστε να τηρηθεί αυτό το πιο σύντομο χρονοδιάγραμμα. Οι κανόνες ασφαλείας είναι επίσης σημαντικοί, δεδομένης της ευφλεκτότητας του R290· και το συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργο SkillSafe EU, που συντονίζεται από την EHPA, παρέχει τυποποιημένες κατευθυντήριες οδηγίες για εγκαταστάτες και τεχνικούς σε όλη την αλυσίδα αξίας.
Η EHPA υποστηρίζει την ύπαρξη σαφών προτύπων ασφαλείας και εναρμονισμένης πιστοποίησης μεταξύ των κρατών-μελών, προκειμένου να επιτευχθεί ασφαλής διάθεση των αντλιών θερμότητας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι υπάρχουσες κατευθυντήριες οδηγίες ασφαλείας στην Ευρώπη είναι συχνά αποσπασματικές, με διαφορετικές ρυθμίσεις και πρότυπα σε εθνικό και βιομηχανικό επίπεδο. Τα κίνητρα και τα πολιτικά πλαίσια πρέπει να εναρμονιστούν μεταξύ των κρατών-μελών.
Η ενημέρωση των καταναλωτών και η εξασφάλιση εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού είναι επίσης κρίσιμοι παράγοντες για την ανάπτυξη του κλάδου.
– Πώς προωθεί η ΕΕ την ενσωμάτωση των αντλιών θερμότητας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τεχνολογίες έξυπνων δικτύων;
– Η ΕΕ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην προώθηση της ενσωμάτωσης των αντλιών θερμότητας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τεχνολογίες έξυπνων δικτύων.
Μέσω βασικών νομοθετικών πρωτοβουλιών, όπως είναι αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω, η ΕΕ ενθαρρύνει τη μετάβαση προς πιο αποδοτικά ηλεκτροκίνητα συστήματα, στα οποία οι αντλίες θερμότητας μπορούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο.
Σημαντικό είναι ότι πλέον οι νομοθέτες αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο την αξία της συστημικής ενσωμάτωσης.
Οι αντλίες θερμότητας δεν θεωρούνται πλέον απλώς ως συσκευές θέρμανσης, αλλά ως έξυπνα και ευέλικτα στοιχεία, που μπορούν να αλληλεπιδρούν με το δίκτυο, να αποθηκεύουν ενέργεια και να συμβάλλουν στη διαχείριση της ζήτησης. Αυτή η ευελιξία είναι απαραίτητη για την υποστήριξη ενός μελλοντικού ενεργειακού συστήματος που θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μεταβλητές ανανεώσιμες πηγές, όπως είναι ο άνεμος και ο ήλιος.
Παρότι οι τρέχουσες πολιτικές της ΕΕ κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, οι αντλίες θερμότητας συχνά αντιμετωπίζονται ως μέρος της ευρύτερης προώθησης των ανανεώσιμων πηγών και της ηλεκτροκίνησης. Υπάρχει ακόμη περιθώριο για πιο στοχευμένη υποστήριξη και αναγνώριση, ειδικά λόγω του μοναδικού ρόλου που διαδραματίζουν οι αντλίες θερμότητας στη σταθεροποίηση του ηλεκτρικού δικτύου.
Στην EHPA συνεχίζουμε να ζητούμε ένα πολιτικό πλαίσιο που όχι μόνο θα υποστηρίζει την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, αλλά και θα αναγνωρίζει πλήρως τη συμβολή τους σε ένα έξυπνο, ευέλικτο και βασισμένο σε ανανεώσιμες πηγές ενεργειακό σύστημα.
Τη δέσμευση της ΕΕ για μείωση του ενεργειακού κόστους σε νοικοκυριά και βιομηχανία αντικατοπτρίζουν επίσης σημαντικές ενέργειες όπως είναι:
- Το «Clean Industrial Deal», πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που στοχεύει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μέσω της αποανθρακοποίησης και της μετάβασης σε καθαρές τεχνολογίες.
- Το Affordable Energy Action Plan, πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μείωση των ενεργειακών δαπανών για πολίτες, επιχειρήσεις και βιομηχανίες στην Ε.Ε.
Όπου οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας ξεπερνούν πάνω από δύο φορές αυτές του φυσικού αερίου, η υιοθέτηση αντλιών θερμότητας είναι σαφώς υψηλότερη. Χάρη στην υψηλή απόδοσή τους, καθίστανται προσιτές και επιτυγχάνουν ταχύτερη απόσβεση της επένδυσης, ωφελώντας τόσο τους καταναλωτές όσο και το κλίμα.
