Καθώς το νομοθετικό πλαίσιο επιτάσσει περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και απαιτείται σχετική επιμόρφωση των ψυκτικών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο προσφέρει ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για επαγγελματίες.
Της κ. Ειρήνης Κορωνάκη*
Η ταχύτατη εξέλιξη των περιβαλλοντικών κανονισμών και νομοθεσιών που αφορούν τη χρήση ψυκτικών μέσων δημιουργεί μια επείγουσα ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση και επιμόρφωση των επαγγελματιών του τομέα ψύξης και κλιματισμού.
Οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις επιτάσσουν τη σταδιακή εξάλειψη των ψυκτικών μέσων που έχουν υψηλό δυναμικό συμβολής στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (Global Warming Potential [GWP]), προωθώντας την υιοθέτηση εναλλακτικών ψυκτικών μέσων με χαμηλό GWP. Αυτό συνεπάγεται αλλαγές στην τεχνολογία, στη συντήρηση και στην εφαρμογή των ψυκτικών εγκαταστάσεων.
Οι ψυκτικοί που είναι εξοικειωμένοι με παραδοσιακές μεθόδους και ψυκτικά μέσα, καλούνται να αναπροσαρμόσουν τις δεξιότητές τους, καθώς οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν άμεσα την ασφάλεια, την αποδοτικότητα και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ψυκτικών συστημάτων.
Οι ευρωπαϊκές και διεθνείς κανονιστικές απαιτήσεις για τον περιορισμό των εκπομπών φθοριούχων αερίων (F-gas) καθιστούν απαραίτητη την εξειδίκευση στη χρήση εναλλακτικών λύσεων, όπως είναι τα φυσικά ψυκτικά μέσα και τα ψυκτικά με χαμηλό GWP.
Το πρόγραμμα του ΕΜΠ
Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), μέσω του Κέντρου Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.), και σε συνεργασία με το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ) και με την Ομοσπονδία Ψυκτικών Ελλάδας (Ο.Ψ.Ε.), προσφέρει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Επί ψύξης: Επιμόρφωση επαγγελματιών ψύξης σε θέματα εγκαταστάσεων ψύξης-κλιματισμού και βιομηχανίας αντλιών θερμότητας με χρήση εναλλακτικών ψυκτικών μέσων».
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε επαγγελματίες του κλάδου του κλιματισμού, ψυκτικούς, μηχανολόγους μηχανικούς και φοιτητές που επιθυμούν να αναβαθμίσουν τις δεξιότητές τους και να εξειδικευτούν στη χρήση νέων τεχνολογιών που συνδέονται με τα εναλλακτικά ψυκτικά μέσα και τις αντλίες θερμότητας. Η εκπαίδευση αυτή αποτελεί αναγκαία προσαρμογή στις αλλαγές που επιβάλλει η νομοθεσία, προσφέροντας στους επαγγελματίες ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά εργασίας και συμβάλλοντας στην προστασία του περιβάλλοντος.
Τα εν λόγω προγράμματα κατάρτισης καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις του Κανονισμού (EU) 2024/573, ο οποίος προβλέπει την πιστοποίηση όσων ασχολούνται με τη διαχείριση φθοριούχων αερίων θερμοκηπίου, ενώ παράλληλα αναμένεται να συνδράμουν στην ασφάλεια των επαγγελματιών τεχνιτών, στην προστασία των καταναλωτών και στην ενεργειακή αποδοτικότητα των συστημάτων ψύξης και κλιματισμού.
Στόχος του προγράμματος είναι να εφοδιάσει τους συμμετέχοντες με εξειδικευμένες θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις όσον αφορά την ασφαλή χρήση των εναλλακτικών ψυκτικών, τη σχεδίαση συστημάτων με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τις αρχές λειτουργίας των αντλιών θερμότητας. Οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν επίσης πρακτικές δεξιότητες μέσω πειραμάτων και προσομοιώσεων σε πραγματικούς χώρους εφαρμογής, ώστε να λειτουργούν και να συντηρούν τέτοια συστήματα με τρόπο αποδοτικό και περιβαλλοντικά φιλικό.
Το εκπαιδευτικό περιεχόμενο των προγραμμάτων αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Θερμοδυναμικής της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ και διατίθεται για τη δράση επιμόρφωσης μέσω του ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του ΕΜΠ. Το θεωρητικό μέρος της κατάρτισης θα υλοποιηθεί από το ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ και το πρακτικό από το ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του ΕΜΠ.
Οι συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική δράση, μετά από την ολοκλήρωση της παρακολούθησης και υπό την προϋπόθεση επιτυχούς συμμετοχής σε εξετάσεις θεωρητικού και πρακτικού μέρους, θα λαμβάνουν σχετική βεβαίωση.
Εκπαιδευτικές ενότητες
Οι θεματικές ενότητες του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι οι εξής:
- Εισαγωγή στα συστήματα ψύξης, κλιματισμού και αντλιών θερμότητας (refrigeration, air conditioning and heat pump [RACHP]): Βασικές αρχές ψύξης και θέρμανσης, κλιματισμός και εξοικονόμηση ενέργειας.
- Φυσική των ψυκτικών μέσων: Ιδιότητες των ψυκτικών μέσων, κύκλος συμπίεσης ατμών και πολυβάθμια συστήματα.
- Σχεδίαση και διαστασιολόγηση συστημάτων ψύξης, κλιματισμού και αντλιών θερμότητας: Υπολογιστικές μέθοδοι και εφαρμογές προηγμένων ψυκτικών συστημάτων.
- Φυσικά ψυκτικά μέσα: Περιβαλλοντικές πτυχές και εφαρμογές φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων στη βιομηχανία.
- Εγκατάσταση, συντήρηση και επισκευή: Χρήση ψυκτικών με χαμηλό GWP και φυσικών ψυκτικών μέσων.
- Βιομηχανία αντλιών θερμότητας: Αρχές λειτουργίας και εφαρμογές σε βιομηχανικούς χώρους.
- Νομικές και ρυθμιστικές απαιτήσεις: Εφαρμογές και συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που αφορούν τα ψυκτικά μέσα.
Μαθησιακοί στόχοι
Οι βασικοί μαθησιακοί στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος του ΕΜΠ είναι οι εξής:
- Κατανόηση των αρχών RACHP: Οι συμμετέχοντες θα κατανοήσουν τις βασικές αρχές των συστημάτων ψύξης, κλιματισμού και αντλιών θερμότητας (refrigeration, air conditioning and heat pump [RACHP]), συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών και εναλλακτικών ψυκτικών μέσων.
- Εξοικείωση με τις εναλλακτικές τεχνολογίες: Οι εκπαιδευόμενοι θα εξοικειωθούν με τις εναλλακτικές μεθόδους ψύξης και θέρμανσης, περιλαμβανομένων των φυσικών ψυκτικών μέσων, για να συμμορφώνονται με τους κανονισμούς της ΕΕ σχετικά με τη μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων.
- Σχεδίαση και εφαρμογές: Οι συμμετέχοντες θα αναπτύξουν δεξιότητες σχεδίασης και εφαρμογής συστημάτων RACHP για διάφορες βιομηχανικές και εμπορικές εφαρμογές.
- Ανάπτυξη επαγγελματικών δεξιοτήτων: Οι εκπαιδευόμενοι θα αποκτήσουν εξειδικευμένες επαγγελματικές δεξιότητες που απαιτούνται για τη συντήρηση, επισκευή και λειτουργία των συστημάτων RACHP.
- Εφαρμογή πράσινων τεχνολογιών: Οι συμμετέχοντες θα εξετάσουν πώς οι πράσινες τεχνολογίες μπορούν να εφαρμοστούν στα συστήματα RACHP για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και την προστασία του περιβάλλοντος.
- Εφαρμογή πρακτικής εμπειρίας: Οι εκπαιδευόμενοι θα αποκτήσουν πρακτική εμπειρία μέσω εργαστηριακών ασκήσεων, επισκέψεων σε βιομηχανικές μονάδες και πρακτικής εφαρμογής σε πραγματικά έργα.
Μαθησιακά αποτελέσματα
Με αυτούς τους στόχους, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων, συνεισφέροντας έτσι στην επίτευξη των στόχων του κανονισμού 517/2022 της ΕΕ.
Μετά την ολοκλήρωση της μαθησιακής ενότητας οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση:
- Να αντιλαμβάνονται τη σημασία των φθοριούχων ψυκτικών μέσων για την περιβαλλοντική επιβάρυνση.
- Να αντιλαμβάνονται τις βασικές αρχές της λειτουργίας των ψυκτικών συστημάτων και τη σχέση τους με την απελευθέρωση αερίων με υψηλό δείκτη συμβολής στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (GWP).
- Να αναγνωρίζουν την έννοια της αποτύπωσης άνθρακα και το ρόλο που διαδραματίζουν τα ψυκτικά συστήματα σε αυτήν.
- Να αναγνωρίζουν διάφορα ψυκτικά συστήματα.
- Να περιγράφουν τη λειτουργία των ψυκτικών συστημάτων
- Να αξιολογούν την περιβαλλοντική σημασία διαφόρων ψυκτικών μέσων με βάση το δείκτη GWP.
- Να επιλέγουν τα κατάλληλα ψυκτικά μέσα χαμηλού δείκτη GWP για συγκεκριμένες εφαρμογές.
- Να εξηγούν τους κινδύνους που σχετίζονται με την αποδέσμευση φθοριούχων ψυκτικών μέσων στο περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου.
- Να αναπτύσσουν στρατηγικές αντικατάστασης φθοριούχων ψυκτικών μέσων με πιο περιβαλλοντικά φιλικές εναλλακτικές λύσεις.
- Να εκτιμούν την οικονομική και περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα της αντικατάστασης φθοριούχων ψυκτικών μέσων.
- Να συμβουλεύουν επαγγελματίες και οργανισμούς σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για τη μείωση των εκπομπών αερίων με υψηλό δείκτη GWP από ψυκτικά συστήματα.
- Να δείχνουν ευαισθησία σχετικά με τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των ψυκτικών συστημάτων.
- Να παρακολουθούν τις αλλαγές στην τεχνολογία των ψυκτικών συστημάτων που απαιτούνται για τη μείωση των εκπομπών αερίων με υψηλό δείκτη GWP.
*Η κ. Ειρήνη Κορωνάκη είναι καθηγήτρια στη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ).
