Του Γιώργου Λάμπογλου
Συνήθως ασχολούμαστε με τα βασικά μέρη μιας εγκατάστασης κεντρικής θέρμανσης, δηλαδή τον καυστήρα, το λέβητα, τα θερμαντικά σώματα, τις σωληνώσεις, τον κυκλοφορητή, τις ηλεκτροβάνες ή τη δεξαμενή. Κι όμως τα υπόλοιπα εξαρτήματα μιας εγκατάστασης θέρμανσης είναι πολύ σημαντικά και φυσικά απαραίτητα για τη λειτουργία της. Με αφορμή αυτό το αφιέρωμα θα αναφέρουμε αυτά τα εξαρτήματα που αποτελούν τον εξοπλισμό των δικτύων των κεντρικών θερμάνσεων.
Μια τέτοια αναφορά δεν θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει από την τροφοδοσία καυσίμου. Οταν πρόκειται για δεξαμενές πετρελαίου ο εξοπλισμός αποτελείται από μετρητή στάθμης, ηλεκτρομαγνητική βαλβίδα ασφαλείας, φίλτρο, διακόπτες απομόνωσης και εύκαμπτα σωληνάκια υψηλής πίεσης και αντοχής (flexibles). Ο μετρητής της στάθμης του πετρελαίου είναι απαραίτητο εργαλείο για κάθε χρήστη για την παραλαβή, αλλά και τη λειτουργία της θέρμανσης. Οι δείκτες με το κορδόνι και το βαρίδι που επέπλεε στην επιφάνεια του πετρελαίου σιγά σιγά εγκαταλείφθηκε λόγω της εύκολης αλλοίωσης της ένδειξής του από διάφορους επιτήδειους.
Έτσι, έχει καθιερωθεί ο μετρητής που στηρίζεται στην αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων και τοποθετείται εξωτερικά με σύνδεση στο χαμηλότερο σημείο της δεξαμενής. Τα τελευταία χρόνια ηλεκτρονικοί μηχανισμοί πλέον μπορούν να μετρούν με μεγάλη ακρίβεια το περιεχόμενό της με ψηφιακή ένδειξη και ακόμα να διακόπτουν τη λειτουργία του καυστήρα σε χαμηλά επίπεδα στάθμης. Μία ηλεκτρομαγνητική βαλβίδα συνδέεται (υδραυλικά) σε σειρά με την παροχή του καυσίμου πριν τον καυστήρα και την διακόπτει όταν μπλοκάρει ο καυστήρας (από βλάβη ή διαροή) αλλά και γενικότερα όταν δεν λειτουργεί ο καυστήρας.
Για να καλύπτεται και η περίπτωση του δισωληνίου συστήματος τροφοδοσίας πετρελαίου ηλεκτρολογικά η βαλβίδα αυτή συνδέεται μαζί με το μοτέρ του καυστήρα. Προσοχή απαιτείται κατά την επιλογή της αφού κυκλοφορούν και βαλβίδες που απαιτούν κάποια ελάχιστη πίεση για να ανοίξουν και αυτές είναι κατάλληλες για δίκτυα νερού.
Δεν αποσαφηνίζεται ιδιαίτερα σε κάποιο εγχειρίδιο η ηλεκτρική καλωδίωση για τη σύνδεση της ηλεκτρομαγνητικής βαλβίδας πετρελαίου, αλλά σίγουρα είναι προτιμότερο να μην προστατεύεται με σπιράλ για να καεί σε περίπτωση φωτιάς. Για την περίπτωση της φωτιάς στο λεβητοστάσιο, μπορεί να τοποθετηθεί ειδικό φίλτρο που ταυτόχρονα είναι και αυτόματος διακόπτης παροχής σε εκδήλωση πυρκαγιάς. Τα απλά φίλτρα γραμμής είναι ειδικά για πετρέλαιο και τοποθετούνται στην παροχή του καυσίμου πριν τον καυστήρα. Υπάρχουν δύο τάσεις όσον αφορά τη θέση του φίλτρου.
Κάποιοι το τοποθετούν πριν την ηλεκτρομαγνητική βαλβίδα με σκοπό την προστασία της από ακαθαρσίες, ενώ κάποιοι άλλοι μετά από αυτήν μια και έτσι καλύπτονται οι τυχόν διαροές που μπορεί να παρουσιάσει ένα φίλτρο. Για την αποφυγή των διαροών απαιτείται επιλογή στεγανοποιητικών λάστιχων που να αντέχουν στο πετρέπειο και όχι τυχαία. Οι διακόπτες που τοποθετούνται για την απομόνωση του πετρελαίου πρέπει να επιλέγονται για την καταλληλότητά τους γι αυτό και όχι τυχαία, όπως και τα flexibles που έχουν και τον ανάλογο χρωματισμό (μαύρο – κόκκινο).
Η τροφοδοσία της εγκατάστασης με νερό από το δίκτυο ύδρευσης γίνεται είτε με ανοιχτό δοχείο διαστολής που ταυτόχρονα είναι και βασικός μηχανισμός αφάλειας είτε στις σύγχρονες πια κατασκευές με αυτόματο πλήρωσης. Το ανοιχτό δοχείο διαστολής τοποθετείται στο πιο ψηλό σημείο της εγκατάστασης και πληρώνει με ένα κοινό φλοτέρ από το δίκτυο ύδρευσης περίπου μέχρι τα 3/5 του συνολικού όγκου του. Πρόκειται συνήθως για μεταλλική ορθογώνια κατασκευή από γαλβανισμένη λαμαρίνα συγκεκριμένου όγκου ανάλογα με το συνολικό όγκο νερού της εγκατάστασης ή πιο απλά (έμμεσα) από την θερμική ισχύ της. Ενας απλός πρακτικός υπολογισμός είναι V= 1,6 x Qλεβητα / 1000 σε λίτρα.
V ο όγκος σε λίτρα, Q η ισχύς του λέβητα σε kcal/h . Το ίδιο δοχείο δέχεται και την αύξηση της στάθμης κάθε φορά που ζεσταίνεται το νερό της εγκατάστασης.
Στο κλειστό κύκλωμα, η πλήρωση γίνεται από μία ειδική βαλβίδα (μειωτή πίεσης). Ο αυτόματος πλήρωσης ρυθμίζεται από τον εγκαταστάτη υδραυλικό σε πίεση τόση όσο είναι και το στατικό ύψος της εγκατάστασης συν 2 μέτρα επιπλέον. Στην περίπτωση που ζεσταίνεται το νερό και αυξάνεται η πίεση ένα κλειστό δοχείο διαστολής πια αποροφά την πίεση διαστέλοντας τη μεμβράνη που έχει μέσα της. Το δοχείο διαστολής κλειστού τύπου υπολογίζεται βάσει του συνολικού όγκου νερού, της θερμοκρασίας προσαγωγής – επιστροφής και της αρχικής και τελικής πίεσης. Πιο πρακτικά και εύκολα επιλέγεται από πίνακες που προμηθεύουν οι κατασκευαστές των δοχείων. Για την περίπτωση που η πίεση αυξηθεί πολύ, τοποθετείται μια βαλβίδα ασφαλείας που επιλέγεται να ανοίγει 1 – 1,5 bar περισσότερο από την πίεση του στατικού ύψους της εγκατάστασης.
Ο εξοπλισμός του δικτύου της κεντρικής θέρμανσης συμπληρώνεται από τα εξαρτήματα διανομής νερού προς τις κεντρικές στήλες και τα θερμαντικά σώματα. Ειδικοί τυποποιημένοι συλλέκτες προσαγωγής και επιστροφής με ειδικές υποδοχές για θερμόμετρα υψόμετρα κάνουν πια τη δουλειά του εγκαταστάτη υδραυλικού πολύ εύκολη και λειτουργική. Διαστολικά τεμάχια αποροφούν τυχόν διαστολές στις σωληνώσεις και συλλέκτες μονοσωληνίων συστημάτων με ειδικούς λυόμενους συνδέσμους καθιστούν εύκολη και την εγκατάσταση αλλά και την αντικατάσταση.
Για την αποφυγή υπερπιέσεων, σπηλαίωσης αλλά και καταπόνιση των κυκλοφορητών τοποθετούνται βαλβίδες διαφορικής πίεσης που εξομαλύνουν την πίεση σε περίπτωση αλλαγής της παροχής. Αυτόματα εξαεριστικά απαλάσσουν την εγκατάσταση από τις φυσαλίδες αέρα, ενώ φίλτρα απομονώνουν ξένες ύλες προστατευοντας τα υπόλοιπα εξαρτήματα. Για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα υπάρχουν διαχωριστήρες αέρα. Αντεπίστροφες βαλβίδες επιτρέπουν τη ροή του νερού μόνο σε μία κατέυθυνση για ειδικές περιπτώσεις διαχωρισμού της ροής του νερού. Συμπεραίνουμε εύκολα ότι τελικά αυτά τα “ξεχασμένα” εξαρτήματα είναι πολύ σημαντικά και φυσικά απαραίτητα. Πρέπει να ασχοληθούμε όλοι μας πιο σοβαρά μαζί τους όσον αφορά την πιστοποίηση και τις προδιαγραφές.
