Λίγες μέρες μετά την επανεκλογή του στην ηγεσία της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), ο κ. Γεώργιος Καββαθάς μιλάει στο περιοδικό «Θερμοϋδραυλικός» για τις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παραθέτει τις απόψεις του για τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν για την ανάπτυξη των εταιρειών, ενώ παράλληλα αναλύει τις προτεραιότητες και την ατζέντα της ΓΣΕΒΕΕ για το άμεσο μέλλον.
– Καταρχάς, συγχαρητήρια για την επανεκλογή σας στην προεδρία της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) για πέμπτη συνεχόμενη φορά! Πώς ερμηνεύετε τη σταθερή στήριξη από τους συναδέλφους σας;
– Η εμπιστοσύνη που δείχνουν συνολικά στη διοίκηση και σε εμένα προσωπικά τα μέλη της ΓΣΕΒΕΕ από όλη την Ελλάδα είναι συγκινητική! Μας ικανοποιεί και ταυτόχρονα πολλαπλασιάζει την ευθύνη που έχουμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες όλων των επαγγελματιών και στα σύνθετα και μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.
Έχουμε διανύσει μια μακρά περίοδο αλλεπάλληλων κρίσεων και δυστυχώς οι κρίσεις δεν έχουν τελειώσει. Όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια, προτεραιότητά μας ήταν να είμαστε συνεχώς διπλά στα μέλη μας, να τα στηρίζουμε, να τα ενημερώνουμε, να τα ακούμε και να διεκδικούμε ένα καλύτερο οικονομικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις μας.
Η επιβράβευση αυτή των προσπαθειών μας είναι ταυτόχρονα και μια ισχυρή δήλωση να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο να διεκδικούμε, να παρεμβαίνουμε και να βρισκόμαστε δίπλα σε κάθε επαγγελματία καθημερινά, έγκαιρα και αξιόπιστα.
– Ποια θεωρείτε πως ήταν τα σημαντικότερα επιτεύγματα για τη συνομοσπονδία τα τελευταία χρόνια;
– Κατά γενική ομολογία, εντός και εκτός ΓΣΕΒΕΕ, ο ρόλος μας ήταν καταλυτικός την περίοδο της πανδημίας, όταν καταθέσαμε στην κυβέρνηση σειρά προτάσεων που υλοποιήθηκαν. Με αυτό τον τρόπο η δύσκολη εκείνη περίοδος ξεπεράστηκε με τις ελάχιστες δυνατές συνέπειες στην πραγματική οικονομία, και ειδικά στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Οι ρεαλιστικές παρεμβάσεις μας, κυρίως όμως η συσχέτιση πρότασης και αποτελέσματος, απέδειξαν ότι η ΓΣΕΒΕΕ όχι απλώς γνωρίζει τα προβλήματα, αλλά είναι σε θέση να προτείνει τις κατάλληλες πολιτικές προσπέλασης, με γνώμονα όχι μόνο τα συμφέροντα των μελών της αλλά συνολικά της εθνικής οικονομίας και κοινωνίας.
Η απόδειξη αυτή πρέπει να λειτουργήσει ως «οδηγός» για την πολιτεία, ώστε ο διάλογος που αναπτύσσεται να είναι ειλικρινής, να μην υπονομεύεται από στερεότυπα και δογματισμούς, να ακούγονται οι προτάσεις μας και κυρίως να υιοθετούνται.
Δυστυχώς, μετά την έξοδο από τις συνθήκες της υγειονομικής κρίσης, βιώνουμε μια επανάληψη γνωστών ιδεοληψιών που θέτουν τη μικρής κλίμακας επιχειρηματικότητα στο περιθώριο των δημόσιων πολιτικών. Δεν θα σταματήσουμε να αντιστρατευόμαστε τέτοιου είδους ιδεοληψίες και να διεκδικούμε τεκμηριωμένα να βρεθούν στο κέντρο των δημόσιων πολιτικών οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις –η «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομίας όπως λένε οι ίδιοιοι πολιτικοί.
– Η ΓΣΕΒΕΕ χαρακτηρίζει ανεπαρκή την κρατική επιδότηση για το ενεργειακό κόστος. Ποια μορφή και ποιο ύψος στήριξης θεωρείτε ότι απαιτούνται για να βοηθηθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις;
– Η συγκεκριμένη επιδότηση αφορά ελάχιστη χρονική περίοδο, μόλις ένα τρίμηνο, τη στιγμή που οι επιχειρήσεις εδώ και τρία χρόνια τουλάχιστον καλούνται να ανταποκριθούν σε υπερδιπλάσιες χρεώσεις για την ενέργεια που καταναλώνουν.
Η πολιτική των μικρών επιδοτήσεων το μόνο αποτέλεσμα που έχει είναι να εγγυάται την υψηλή κερδοφορία των εταιρειών ρεύματος. Η λείανση ενδεχομένως των αντιδράσεων που επιδιώκει αυτή η πολιτική, δεν αποτελεί λύση. Αντίθετα οξύνει τα προβλήματα, την απογοήτευση και την αγανάκτηση της κοινωνίας. Απαιτούνται ρηξικέλευθες πολιτικές που να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στην ρίζα του, όπως είναι για παράδειγμα η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο καθορίζονται οι τιμές ενέργειας.
– Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ) της ΓΣΕΒΕΕ, παρότι ο γενικός δείκτης οικονομικού κλίματος εμφανίζεται θετικός, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις κατέγραψαν σημαντική μείωση στον κύκλο εργασιών τους. Ποιες παρεμβάσεις ή πολιτικές θεωρείτε ότι θα μπορούσαν να στηρίξουν αποτελεσματικά τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη αυτών των επιχειρήσεων;
– Κατ’ αρχάς, στις έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ που διεξάγονται το καλοκαίρι κάθε έτους, δηλαδή κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν, είθισται τα στοιχεία του δείκτη κλίματος να βελτιώνονται. Πολύ γενικά θα αναφέρω ότι η ψυχολογία συνήθως είναι καλύτερη. Από την άλλη μεριά, όπως σωστά παρατηρήσατε, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι κατέγραψαν μειωμένους τζίρους.
Αυτή η κατάσταση έχει κάποια σχεδόν διαχρονικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η έλλειψη ρευστότητας και η υπερχρέωση. Εσχάτως όμως προκαλείται και από το ιδιαίτερα αυξημένο κόστος λειτουργίας (περίπου 40% μεσοσταθμικό), αλλά και από τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης που επηρεάζει αρνητικά κατά βάση τις πολύ μικρές επιχειρήσεις –οι οποίες στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι ατομικές–και τους αυτοαπασχολούμενους.
Τα παραπάνω προσδιορίζουν και τις αναγκαίες παρεμβάσεις. Γενικά απαιτούνται α) πολιτικές για την ενίσχυση της ρευστότητας των πολύ μικρών επιχειρήσεων (χρηματοδοτικά σχήματα, είτε για κεφάλαια κίνησης είτε για επενδύσεις, προσαρμοσμένα στις ανάγκες και τις δυνατότητες αυτών των επιχειρήσεων), β) ρεαλιστικές πολιτικές για τη ρύθμιση των χρεών προς το Δημόσιο και γ) άμεση κατάργηση του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης των ατομικών επιχειρήσεων.
– Η ίδια έρευνα καταδεικνύει ότι το 37,3% των επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν δυσκολία στην εύρεση προσωπικού. Τι προτάσεις έχετε για την αντιμετώπιση του διαχρονικού αυτού ζητήματος που πλήττει πολλές επιχειρήσεις;
– Οι δυσκολίες στην εύρεση του προσωπικού προκαλείται από πολλούς και σύνθετους παράγοντες. Το δημογραφικό, η εγκατάλειψη της τεχνικής εκπαίδευσης, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που επηρεάζουν τις άδειες ή τα πιστοποιητικά άσκησης επαγγέλματος, καθώς και η απαξίωση στη συνείδηση των νέων αρκετών επαγγελμάτων, είναι νομίζω οι βασικότεροι παράγοντες, όπως τουλάχιστον πληροφορούμαι από τους συναδέλφους αλλά και από την προσωπική μου εμπειρία. Από την πλευρά των εργαζομένων τίθεται κυρίως το ύψος των μισθών.
Όλα τα παραπάνω συνθέτουν τις προβληματικές όψεις του ζητήματος, προσδιορίζοντας το πεδίο των παρεμβάσεων. Η ΓΣΕΒΕΕ έχει απαντήσει στα προβλήματα αυτά με συγκεκριμένες προτάσεις. Ωστόσο, οι προτάσεις μας απαιτούν μεσομακροπρόθεμες πολιτικές για το δημογραφικό και μεταναστευτικό πρόβλημα, για την στεγαστική κρίση, για την τεχνική εκπαίδευση κλπ. Αυτές οι πολιτικές, επειδή εκ των πραγμάτων έχουν μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, θα αποδώσουν σε χρόνο εκτός του εκλογικού κύκλου. Το αποτέλεσμα είναι, όταν δεν σκοντάφτουν σε ιδεοληψίες, να μην συζητούνται καν.
– Την τρέχουσα περίοδο βρίσκεται υπό διαβούλευση ο νέος αναπτυξιακός νόμος. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το βαθμό στον οποίο το νέο νομοσχέδιο μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ανάπτυξης και των επενδύσεων στη χώρα μας;
– Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για τροποποίηση του αναπτυξιακού νόμου και όχι για νέο νόμο, όπως παρουσιάζεται, και πρόκειται για ορισμένες σημαντικές αλλαγές. Η προσέγγισή μας είναι ότι κάθε κεφάλαιο που διατίθεται στην οικονομία για επενδύσεις και ανάπτυξη, είναι εξ ορισμού θετικό.
Με βάση όμως την εμπειρία του υφιστάμενου από το 2022 αναπτυξιακού νόμου, είναι σαφές ότι δεν ανταποκρίνεται –ή ανταποκρίνεται μερικώς– στους σκοπούς που εξαγγέλλονται και στις πραγματικές ανάγκες της εθνικής οικονομίας.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ με το νόμο 4887/2022 προβλέπονταν 13 διακριτά καθεστώτα ενίσχυσης που θα προκηρυσσόταν κάθε χρόνο, έχουν προκηρυχθεί την τελευταία τριετία μόλις τα τέσσερα, εκ των οποίων τα δύο για δύο κύκλους, και τα δύο μόλις για έναν, χωρίς ακόμα να έχει ξεκινήσει η υλοποίησή τους.
Οι χρόνοι και οι διαδικασίες που προβλέπονται νομίζω ότι απέχουν πολύ από το να προωθήσουν τις επενδύσεις στη χώρα. Οι αλλαγές που προτείνονται, όμως, αντί να επιταχύνουν και να απλοποιούν τις διαδικασίες, επιμηκύνουν τελικά τις προθεσμίες.
Επιπρόσθετα, η λογική του αναπτυξιακού νόμου είναι εχθρική προς τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, διότι προϋποθέτει υπερβάλλουσα τελικά ιδιωτική κεφαλαιακή επάρκεια των επιχειρήσεων ή προσφυγή σε δανεισμό που υπερβαίνει την σημαντικά προβλεπόμενη ιδιωτική συμμετοχή· και για τις ελάχιστες επιχειρήσεις που δεν είναι αποκλεισμένες από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι τόκοι είναι απαγορευτικοί.
Δυστυχώς, ενώ τα κεφάλαια που μπορεί να διαθέτει ο Αναπτυξιακός Νόμος κάθε χρόνο αθροιστικά μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στην οικονομία, οι διαδικασίες, η μη προκήρυξη όλων των καθεστώτων, οι όροι που προβλέπονται και το κόστος τελικά για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που προβλέπονται, στερούν από την κοινωνία τα αποτελέσματα που εξαγγέλλονται κάθε φορά.
– Υπάρχει σχεδιασμός για δημιουργία νέων εξειδικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης από το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ που να απευθύνονται αποκλειστικά σε υδραυλικούς, π.χ. για νέες τεχνολογίες;
– Για το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων και το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ), τον επιστημονικό και τον εκπαιδευτικό φορέα αντίστοιχα της Συνομοσπονδίας, ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων δεν αποτελεί μια διεργασία στατική, αλλά μια διαρκή εξελικτική διαδικασία, στην οποία συναντώνται η δημιουργικότητα και η εξειδίκευση.
Ο σχεδιασμός όμως δεν μπορεί να γίνεται στο κενό, καθώς μεταξύ των βασικών δραστηριοτήτων του σχεδιασμού πρέπει να περιλαμβάνεται σταθερά ο προσδιορισμός και η ανάλυση των εκπαιδευτικών αναγκών του πληθυσμού – στόχου. Η προσφορά λοιπόν ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης αποκλειστικά για υδραυλικούς απαιτεί τη συνέργεια του επαγγελματικού σώματος, μια και η εκπαιδευτική ανάγκη είναι σημαντικό να μην καθορίζεται από υποκειμενικές εκτιμήσεις.
Στη βάση αυτή, οποιοδήποτε θεματικό αντικείμενο κατάρτισης είναι δυνητικά προσφερόμενο και υλοποιήσιμο, όπως συνέβη στην περίπτωση των ενεργών προγραμμάτων «Εισαγωγή στην κοστολόγηση προϊόντων και υπηρεσιών για υδραυλικούς». Φυσικά παραμένουν ανοιχτά για αιτήσεις και διαχρονικά προγράμματα σε τεχνική θεματολογία, αποκλειστικά για υδραυλικούς.
– Ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες που θέτετε ως νέο διοικητικό συμβούλιο για την επόμενη περίοδο και πώς σκοπεύετε να τις υλοποιήσετε;
– Βασικός στόχος είναι η διαρκής βελτίωση των κύριων οικονομικών συνθηκών που επιδρούν στην άσκηση κάθε δραστηριότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι άμεσες προτεραιότητές μας είναι:
- Η εφαρμογή πολιτικών έναντι της ακρίβειας που έχει εκτινάξει το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων
- Η ρεαλιστική διευθέτηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο
- Η κατάργηση του τεκμαρτού προσδιορισμού φορολογητέου εισοδήματος
- Η εφαρμογή πολιτικών για την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και της πρόσβασής τους σε χρηματοδότηση.
Ειδικά για την ενίσχυση της ρευστότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, η ΓΣΕΒΕΕ έχει προτείνει:
α) Τη θεσμοθέτηση χρηματοδοτικού σχήματος στα πρότυπα των επιστρεπτέων προκαταβολών ως μόνιμου εργαλείου χρηματοδότησης, για κεφάλαια κίνησης αποκλειστικά για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
β) Την ενεργοποίηση της Αναπτυξιακής Τράπεζας όχι ως ταμείου αλλά ως τράπεζας που να χρηματοδοτεί τις επενδύσεις των μικρών και μικρών επιχειρήσεων. Αυτό κρίνεται αναγκαίο, καθώς μέχρι σήμερα η έλλειψη ρευστότητας και πρόσβασης σε χρηματοδότηση καθηλώνει τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις σε περιορισμένης κλίμακας επενδύσεις, που συνήθως προέρχονται από ίδια κεφάλαια.
Ωστόσο, η ανάπτυξη, η αύξηση της παραγωγικότητας και η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών απαιτούν πρόσβαση σε επαρκή επενδυτικά κεφάλαια.
