Στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» λειτουργεί Εργαστήριο Ηλιακών και άλλων Ενεργειακών Συστημάτων, το οποίο ασχολείται μεταξύ άλλων με τη θερμική ηλιακή ενέργεια, εστιάζει στις τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και παρέχει υπηρεσίες στον παραγωγικό τομέα.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 έως και σήμερα, το Εργαστήριο Ηλιακών & άλλων Ενεργειακών Συστημάτων (ΕΗ-ΕΣ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» έχει συνδέσει την παρουσία του με την υλοποίηση ερευνητικών και αναπτυξιακών δράσεων στη γενικότερη περιοχή της θερμικής μηχανολογίας, με έμφαση στις τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και στις διατάξεις αξιοποίησης της θερμικής ηλιακής ενέργειας.
Αξιολόγηση επιδόσεων θερμικών ηλιακών συλλεκτών
Παρακολουθώντας τις εξελίξεις σε έρευνα και συναφών τεχνολογία διεθνώς, αλλά και αξιοποιώντας τις εκάστοτε δυνατότητες χρηματοδότησης, σχεδίασε και υλοποίησε κατά καιρούς αξιοσημείωτες παρεμβάσεις σε σημαντικούς τομείς, όπως είναι η ηλιακή αφαλάτωση, οι ηλιο-ηλεκτρικοί σταθμοί με θερμικούς ηλιακούς συλλέκτες, η ανάπτυξη ξηραντηρίων γεωργικών προϊόντων θερμού αέρα και οι διατάξεις κλιματισμού.
Σταθμός-ορόσημο στην αναπτυξιακή προσπάθεια του Εργαστηρίου Ηλιακών & άλλων Ενεργειακών Συστημάτων υπήρξε η ανάπτυξη μεθοδολογιών χαρακτηρισμού και αξιολόγησης θερμικών ηλιακών συλλεκτών και συστημάτων, μέσω των οποίων το Εργαστήριο συνέβαλε καθοριστικά στην εκπόνηση των σχετικών διεθνών και ευρωπαϊκών προτύπων.
Η δραστηριότητα αυτή συνοδεύτηκε από την υλοποίηση υποδομής διεθνούς εμβέλειας για την αξιολόγηση των επιδόσεων των ηλιοθερμικών προϊόντων του συνόλου της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής, με στόχο τον προτυποτεχνικό χαρακτηρισμό και τη βελτιστοποίησή τους. Αυτή ήταν μια σημαντική εξέλιξη για την εγχώρια κατασκευαστική βιομηχανία ηλιακών προϊόντων, καθώς της επέτρεψε να διασφαλίσει δυναμική διεθνή παρουσία και να κυριαρχήσει στην εσωτερική αγορά, οδηγώντας παράλληλα στην εξοικονόμηση σημαντικών ενεργειακών πόρων για τη χώρα.
Τα τελευταία χρόνια η αναπτυξιακή έρευνα του Εργαστηρίου εστιάζει σε συγκεντρωτικές ηλιοθερμικές τεχνολογίες, σε διατάξεις και υλικά μεταφοράς και αποθήκευσης θερμότητας, καθώς και στις αντλίες θερμότητας, αξιοποιώντας τη διαχρονικά συσσωρευμένη τεχνογνωσία στη μετρολογία ενεργειακών μεγεθών και στην υπολογιστική ρευστοδυναμική.
Στην κατεύθυνση αυτή, σημαντική εξέλιξη συνιστά η επιτυχής υλοποίηση της εθνικής ερευνητικής υποδομής «Αρχιμήδης» για τα συγκεντρωτικά ηλιακά και η πρόσφατη έγκριση χρηματοδότησης του Εργαστηρίου από ευρωπαϊκούς ερευνητικούς πόρους για δημιουργία ενός κέντρου αριστείας στις βιώσιμες ενεργειακές τεχνολογίες.
Yδραυλικό κύκλωμα και αποθήκευση θερμότητας στην εθνική ερευνητική υποδομή «Αρχιμήδης»
Επιστημονικές υπηρεσίες
Το Εργαστήριο διεξάγει έρευνητικό και πειραματικό έργο εξυπηρετώντας συγκεκριμένες ανάγκες του παραγωγικού τομέα, με τον οποίο έχουν συναφθεί στενοί δεσμοί μέσα από τις εξειδικευμένες υπηρεσίες επιστημονικής και τεχνολογικής υποστήριξης.
Σημειώνεται ότι η παροχή υπηρεσιών αποτελεί για το Εργαστήριο σημείο συνάντησης των ερευνητικών δυνατοτήτων του με την ανάγκη επίλυσης εξειδικευμένων προβλημάτων της παραγωγής. Για την παροχή εξειδικευμένων επιστημονικών υπηρεσιών το Εργαστήριο αναζητά πόρους για την έρευνα, ενώ οι παραγωγικοί φορείς από την πλευρά τους προσβλέπουν σε αξιόπιστες υπηρεσίες.
Οι τεχνολογίες αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας αποτελούν χαρακτηριστική περίπτωση όπου η ερευνητική προσπάθεια βρίσκει βιομηχανική εφαρμογή στην αξιοποίηση ενός στρατηγικού για την χώρα ενεργειακού πόρου.
Για τις περισσότερες από τις προσφερόμενες υπηρεσίες, το Εργαστήριο είναι εδώ και 25 χρόνια διαπιστευμένο (με αρ. πιστοποιητικού 02-2) κατά ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17025 από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.)
Ειδικά για τους θερμικούς ηλιακούς συλλέκτες και τα σχετικά συστήματα, οι διαπιστευμένες υπηρεσίες που παρέχονται από το Εργαστήριο αφορούν:
- Δοκιμές απόδοσης και αξιοπιστίας σε θερμικούς ηλιακούς συλλέκτες (ISO 9806).
- Δοκιμές χαρακτηρισμού θερμικών ηλιακών συστημάτων (ΕΝ 12976-2).
- Δοκιμές σε δεξαμενές θερμού νερού, έμμεσης τροφοδότησης (EN 12897).
- Μετρήσεις οπτικών ιδιοτήτων υλικών.
- Αξιολόγηση επιδόσεων ηλεκτροθερμαντήρων (Energy Labelling & Eco Design).
- Αξιολόγηση θερμικών απωλειών δοχείων αποθήκευσης νερού (Energy Labelling & Eco Design).
- Μελέτες βέλτιστης σχεδίασης προϊόντων και εξειδικευμένες συμβουλές.