Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

ΑρχικήΧρηστικάEπικαιροτηταΛίμνη Κορώνεια: Τι προβλέπει η τροπολογία για την περιβαλλοντική αποκατάσταση

Λίμνη Κορώνεια: Τι προβλέπει η τροπολογία για την περιβαλλοντική αποκατάσταση

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ορίζεται ως η μόνη αρμόδια αρχή για την περιβαλλοντική αποκατάσταση της Λίμνης Κορώνειας. Αυτό προβλέπεται σε τροπολογία η οποία εντάχθηκε στο νομοσχέδιο «Ρυθμίσεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα».

Με τη συγκεκριμένη τροπολογία στόχος είναι να αντιμετωπισθεί συνολικά και αποτελεσματικά η περιβαλλοντική καταστροφή που λαμβάνει χώρα στη λίμνη Κορώνεια τουλάχιστον από το 1995 έως και σήμερα. Η τροπολογία αυτή κατέστη αναγκαία, καθώς ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων επί δεκαετίες και η εμπλοκή δεκάδων φορέων του Δημοσίου έχουν υπονομεύσει κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων της λίμνης.

Η λίμνη Κορώνεια (ή λίμνη Αγίου Βασιλείου ή λίμνη Λαγκαδά) αποτελεί περιοχή της Σύμβασης Ramsar και μέρος της ζώνης ειδικής προστασίας που περιλαμβάνει επιπλέον τη λίμνη Βόλβη και τα Στενά της Ρεντίνας.

Την τελευταία 25 χρόνια όμως αφέθηκε σε μια δραματική ποσοτική και ποιοτική υποβάθμιση από κράτος και πολίτες.

Σε δηλώσεις του ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης επισημαίνει τα εξής για τη σοβαρότητα της κατάστασης:

«Για τη λίμνη Κορώνεια, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.ΕΝ.) ήταν υπόλογο στην Ε.Ε., αλλά εδώ ο καθένας έκανε τα δικά του! Δεν θα κατηγορήσω κανέναν, γιατί υπήρχαν και καλές προθέσεις. Αλλά όταν έχεις καμιά τριανταριά φορείς συναρμόδιους για ένα θέμα, ο καθένας έχει το δρόμο του και τις επιφυλάξεις του, και πρέπει να γίνονται συνεννοήσεις επί συνεννοήσεων. Αυτό δεν είναι management και δεν οδηγεί πουθενά. Μπορεί να σωθεί η λίμνη. Είναι ένα έργο που κάποτε πρέπει να τελειώσει. Πρέπει να κλείσουν τα θέματα της ενωτικής τάφρου, των έργων ορεινής υδρονομίας και των βιολογικών καθαρισμών. Με αποφασιστικότητα, σύστημα και αυτοδέσμευση σε σαφή χρονοδιαγράμματα.»

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθίσταται εφεξής αρμόδιο για την εκτέλεση όλων των έργων, για τη συστηματική παρακολούθηση των δράσεων, όπως και για τη λήψη πάσης φύσεως πρωτοβουλιών για την αποκατάσταση της οικολογικής καταστροφής στη λίμνη Κορώνεια.

Μεταξύ άλλων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας γίνεται πλέον αρμόδιο για:

  • Την ανάθεση και εκτέλεση των πάσης φύσεως δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, έργων, μελετών και υπηρεσιών που αφορούν στην αποκατάσταση της λίμνης Κορώνειας.
  • Τη λήψη μέτρων και την εφαρμογή δράσεων για την προστασία των οικοσυστημάτων και την προστασία της χλωρίδας και της πανίδας.
  • Την εκτέλεση των έργων για φράγματα και άλλες δράσεις αγροτικού χαρακτήρα.
  • Την ολοκλήρωση των έργων των βιολογικών καθαρισμών.

Επίσης, σύμφωνα με τις προβλέψεις της τροπολογίας, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας διορίζεται συντονιστής του έργου της περιβαλλοντικής αποκατάστασης της λίμνης Κορώνειας, ο οποίος είναι αρμόδιος για τον συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, με σκοπό την ταχεία και απρόσκοπτη εκπόνηση του έργου.

Η περιβαλλοντική υποβάθμιση από το 1995 δεν έχει τέλος. Το 1995, η Κορώνεια είχε έκταση 45 τετραγωνικά χλμ. και μέγιστο βάθος 8 μ. Έκτοτε, έχει μετατραπεί σε ένα ιδιαίτερα ασταθές οικοσύστημα, με συνέπειες που είναι ορατές διά γυμνού οφθαλμού.

Μετά το μαζικό αφανισμό της ιχθυοπανίδας, στο λιμναίο περιβάλλον της Κορώνειας δεν ζουν πλέον ψάρια· στα ρέματα όμως που εκβάλουν σ’ αυτήν, έχουν εντοπιστεί ορισμένα είδη. Από πλήθος μελετών για την Κορώνεια αναγνωρίστηκε ότι τα αίτια της υποβάθμισής της οφείλονται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως είναι η ανάπτυξη, πριν από χρόνια, ρυπογόνων και υδροβόρων βιομηχανιών (κυρίως βαφείων) και η διαρκής –ακόμη και σήμερα!– υπεράντληση υδάτων από κατοίκους της περιοχής για γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Η ανάγκη για μεγαλύτερη γεωργική παραγωγή οδήγησε εδώ και περίπου τέσσερις δεκαετίες τους κατοίκους της περιοχής στη δημιουργία πηγαδιών και άλλων τεχνικών άντλησης νερού, με διαρκώς ανανεούμενους μηχανισμούς, όπως τα λεγόμενα «κανονάκια», που αντλούσαν μεγάλες ποσότητες νερού για την ικανοποίηση υδροβόρων καλλιεργειών, που σε συνδυασμό με εποχές ανυδρίας, διόγκωσαν το φαινόμενο της απάντλησης.

Μάλιστα, ενώ οι αρμόδιοι του Φορέα Διαχείρισης Λιμνών Κορώνειας – Βόλβης για την προστασία των λιμνών ζητούν τον έλεγχο στην άντληση των υδάτων, συνεχίζεται η ανεξέλεγκτη και χωρίς πρόγραμμα άντληση, σε ώρες και μέρες ακατάλληλες, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια την άλλοτε ολοζώντανη λίμνη στην πλήρη αποξήρανση.

Είναι χαρακτηριστικό πως το νερό, που συγκεντρώνεται από όμβρια ύδατα κυρίως, εξαρτάται από το επίπεδο πτώσης βροχών στην περιοχή· και η καλύτερη εικόνα που διαμορφώνεται είναι κυρίως την άνοιξη, όταν η λίμνη αρχίζει να φαίνεται από ψηλά, από τους δρόμους και τα μονοπάτια του Χορτιάτη, του Ασβεστοχωρίου, του Φιλύρου και των Λαγυνών, αλλά και το φθινόπωρο. Κι ενώ τη δεκαετία του ’50, αυτή η ίδια λίμνη, τις πιο βροχερές εποχές του έτους πλημμύριζε και τα νερά της έφταναν ως τον Λαγκαδά, το Βασιλούδη και τη Γερακαρού, τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά.

Στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, η απότομη εκβιομηχάνιση έφερε στις όχθες της λίμνης βιοτεχνίες και βιομηχανίες που – όπως επισημαίνουν οι ειδικοί– λειτουργούσαν ασύδοτα, χωρίς κανόνες και οδηγίες, με στόχο το υψηλό κέρδος και τα χαμηλά κόστη. Γινόταν άντληση μεγάλων ποσοτήτων νερού και αποβάλλονταν ανεπεξέργαστα λύματα στη λίμνη, με αποτέλεσμα η μεν επιφάνειά της να αλλάζει συνεχώς χρώμα, ο δε πυθμένας της να υφίσταται ανυπολόγιστη βλάβη από την επικάθιση λυμάτων, που έχουν καταστήσει σχεδόν αδύνατη την ανανέωση των υπόγειων υδάτων του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής.

Στις αρχές του νέου αιώνα, οι βιομηχανίες και οι βιοτεχνίες άρχισαν, λόγω μειωμένων κερδών και πιέσεων για τη λειτουργία τους, να εγκαταλείπουν την περιοχή, μετακομίζοντας –αρκετές εξ αυτών– στη γειτονική Βουλγαρία ή αναστέλλοντας τη δραστηριότητά τους.

Ωστόσο, η ζημιά είχε ήδη συντελεστεί. Σήμερα εξακολουθούν να λειτουργούν στα όρια της Κορώνειας μόλις τέσσερις από τις αρχικά 25 βιομηχανίες. Ένα επιπλέον πρόβλημα για την ανασύσταση της υδάτινης στάθμης της λίμνης Κορώνειας φαίνεται πως είναι η λειτουργία του ΧΥΤΑ Μαυροράχης σε απόσταση περίπου 12 χλμ. από τη βορειοδυτική πλευρά της λίμνης, αφού, όπως επισημαίνουν ειδικοί γεωπόνοι, αυτό είναι το «τελικό χτύπημα» στην προσπάθεια ανασύστασης της λίμνης.

Όπως εξηγούν, ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής δηλητηριάζεται, δεδομένου ότι στην περιοχή ακριβώς του ΧΥΤΑ βρίσκονται οι πηγές του ποταμού Μπογδάνα, ενώ στην ευρύτερη υπάρχουν και τα ρέματα Καβαλαρίου, Κολχικού και Σχολαρίου που κατεβάζουν φερτά και μολυσμένα υλικά.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, από το 1997 έως το 2004 κατάρτισε ένα master plan για τη διάσωση της Κορώνειας, το οποίο, όμως, ακυρώθηκε, αφού αρκετά από τα προαπαιτούμενα δεν ήταν εφικτά ή δεν τα αποδεχόταν η τοπική κοινωνία. Από το 2005 καταρτίστηκε ένα δεύτερο master plan, όπου έξι συναρμόδιες υπηρεσίες, με την επιστημονική επιστασία του φορέα, προσπάθησαν να φέρουν ζωή στη λίμνη, με παρεμβάσεις στον ποταμό Μπογδάνα και στα ρέματα που εκβάλλουν σ’ αυτήν, και με ένα διαχειριστικό σχέδιο που παρενέβαινε στη διαμόρφωση και μείωση της έκτασής της και στη δημιουργία αρδευτικών και καλλιεργητικών έργων.

Σήμερα η επιφάνεια της λίμνης είναι μια «δηλητηριώδης λάσπη», όπου βόσκουν κάποια πρόβατα και κατσίκια. Απ’ ό,τι φαίνεται, η τελευταία ελπίδα είναι η νέα προσπάθεια που ξεκίνησε για τη σωτηρία της λίμνης. Ίδωμεν…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ