Oι αρμόδιοι τεχνικοί επιστήμονες, κατά το στάδιο σύνταξης μελετών πυροπροστασίας και τεχνικών περιγραφών μονίμων ή/και φορητών και λοιπών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας, όταν αναφέρονται σε υλικά ή και συστήματα μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας, υποχρεούνται να ακολουθούν τα εθνικά πρότυπα (που αποτελούν μεταφορά ευρωπαϊκών προτύπων [ΕΛΟΤ ΕΝ]), διεθνή πρότυπα (ISO) ή συστήματα αναφοράς από ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης (και ελλείψει αυτών συστήματα αναφοράς από αντίστοιχους οργανισμούς τυποποίησης άλλων χωρών), τεχνικές προδιαγραφές, οδηγίες ή κανονισμούς εθνικής νομοθεσίας.
Είδη πυροπροστασίας
1. Ως «μόνιμα συστήματα ενεργητικής πυροπροστασίας» ορίζονται: το αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης, το χειροκίνητο σύστημα αναγγελίας πυρκαγιάς, το αυτόματο σύστημα ανίχνευσης και διακοπής παροχής αερίων καυσίμων, τα αυτόματα συστήματα πυρόσβεσης (με νερό, σκόνη, αφρό, διοξείδιο του άνθρακα, αέρια, συμπυκνωμένο αεροζόλ, σύστημα εκνέφωσης νερού ή σύστημα ψεκασμού νερού), το μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο και το σύστημα τοπικής κατάσβεσης.
2. Ως «φορητά και λοιπά μέσα ενεργητικής πυροπροστασίας» ορίζονται: οι πυροσβεστήρες (φορητοί, τροχήλατοι, αυτοδιεγειρόμενοι οροφής), οι απλοί ανιχνευτές αερίων καυσίμων και το απλό πυροσβεστικό δίκτυο (πυροσβεστικό ερμάριο).
3. Ως «προληπτικά μέσα πυροπροστασίας» ορίζονται: ο φωτισμός ασφαλείας, η σήμανση ασφαλείας και τα σχεδιαγράμματα διαφυγής.
Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο
Η μελέτη, σχεδίαση και εγκατάσταση του μόνιμου υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου καθορίζεται από την Τεχνική Οδηγία Τ.Ε.Ε. 2451/1986 «Εγκαταστάσεις σε κτίρια: Μόνιμα πυροσβεστικά συστήματα με νερό», ή/και συμπληρωματικά για τα εξαρτήματα του συστήματος αυτού από το πρότυπο ΕΛΟΤ EN 671: «Μόνιμα συστήματα πυρόσβεσης − συστήματα με (εύκαμπτους) σωλήνες», όπως κάθε φορά ισχύει.
Εγκατάσταση πυρόσβεσης ενεργητικής πυρασφάλειας
Σκοπός της εγκατάστασης πυρόσβεσης είναι η προστασία του κτιρίου από τον κίνδυνο πυρκαγιάς και η έγκαιρη κατάσβεση σε περίπτωση σχετικού συμβάντος. Κατά τη μελέτη της εγκατάστασης πυρόσβεσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη:
- Ο Κανονισμός Πυροπροστασίας των Κτιρίων (Π.Δ. 71/ΦΕΚ 32 Α/17-2-88).
- Οι ισχύουσες πυροσβεστικές διατάξεις.
- Οδηγίες του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποίησης (ΕΛΟΤ).
- Το Νομοθετικό Διάταγμα 8/ΦΕΚ Α 124/09.06.73. «Περί γενικού οικοδομικού κανονισμού».
- Οι κανονισμοί πυροπροστασίας του National Fire Protection Association (NFPA).
Η εγκατάσταση πυρόσβεσης ενός κτιρίου περιλαμβάνει:
- Δεξαμενή νερού πυρόσβεσης.
- Αντλιοστάσιο πυρόσβεσης.
- Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο (πυροσβεστικές φωλιές).
- Δίδυμο υδροστόμιο σύνδεσης με οχήματα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
- Σύστημα αυτόματης κατάσβεσης ολικής κατάκλυσης με CO2 στο χώρο του μετασχηματιστή.
- Σύστημα αυτόματης κατάσβεσης ολικής κατάκλυσης με FM200 στο χώρο των μαγειρείων.
- Τοπικά συστήματα αυτόματης κατάσβεσης με Aqua Blue στο χώρο των μαγειρείων.
- Φορητά μέσα πυρόσβεσης.
- Σταθμούς πυροσβεστικών εργαλείων και μέσων.
Κατηγορίες υδροδοτικών πυροσβεστικών δικτύων Διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες πυροσβεστικών δικτύων:
Κατηγορία Ι: Για χρήση από την πυροσβεστική υπηρεσία και από ειδικά εκπαιδευμένα άτομα. Στην κατηγορία αυτή χρησιμοποιούνται εύκαμπτοι πυροσβεστικοί σωλήνες διαμέτρου 65 mm (ή 2 1/2”).
Κατηγορία ΙΙ: Για χρήση από τους ενοίκους ή της ομάδας πυροπροστασίας μέχρι την άφιξη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Στην κατηγορία αυτή χρησιμοποιούνται εύκαμπτοι πυροσβεστικοί σωλήνες διαμέτρου 20 mm έως 45 mm (1” έως 1 3/4”).
Κατηγορία III: Για χρήση από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και από ειδικά εκπαιδευμένα άτομα αλλά και από τους ενοίκους.
Στην κατηγορία αυτή χρησιμοποιούνται εύκαμπτοι σωλήνες διαμέτρου 65 mm αλλά και έως 45 mm, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σε κάθε πυροσβεστική φωλιά δύο στόμια (βάνες).
Παρακάτω θα ασχοληθούμε κυρίως με την κατηγορία ΙΙ.
Δεξαμενή νερού πυρόσβεσης
Η δεξαμενή του νερού πρέπει να διαστασιολογείται έτσι ώστε να επαρκεί για 30 λεπτά, και καλό θα είναι να κατασκευάζεται από μπετόν, σε υπόγειο χώρο παρακείμενο του αντλιοστασίου πυρόσβεσης. Η δεξαμενή πρέπει να συνοδεύεται από όλα τα απαιτούμενα όργανα πλήρωσης και ελέγχου της στάθμης της, όπως επίσης και από όργανα διακοπής και θυρίδα επίσκεψης για τη συντήρηση και τον καθαρισμό της, ενώ η τροφοδότησή της δεξαμενής πρέπει να γίνεται από το δίκτυο ύδρευσης.
Αντλιοστάσιο πυρόσβεσης
Το πυροσβεστικό συγκρότημα είναι εγκατεστημένο στο αντλιοστάσιο πυρόσβεσης, πρέπει να καλύπτει τις απαιτήσεις των πυροσβεστικών φωλιών και να διαθέτει:
1. Δύο ηλεκτροκίνητες αντλίες που να τροφοδοτούνται από ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος (Η/Ζ).
2. Ηλεκτροκίνητη αντλία (jockey).
3. Πιεστικό δοχείο μεμβράνης.
4. Πίνακα αυτοματισμού με όργανα ελέγχου της πίεσης, πιεζοστάτες, μανόμετρα κλπ.
5. Όργανο ένδειξης της πίεσης στην κατάθλιψη κάθε αντλίας. Θα πρέπει επίσης να εγκατασταθεί και πετρελαιοκίνητη αντλία, που να λειτουργεί εφεδρικά και να τίθεται σε λειτουργία αυτόματα σε περίπτωση διακοπής του ρεύματος, βλάβης ή ανεπάρκειας της κύριας αντλίας, αλλά και να σταματάει αυτόματα όταν εκλείψουν αυτές οι αιτίες.
Το όλο δίκτυο κατάσβεσης πυρκαγιάς πρέπει να διατηρείται σε πίεση από αντλία διατήρησης πίεσης (jockey pump). Σε κανονικές συνθήκες οι αντλίες πυρόσβεσης πρέπει να ηρεμούν και να εργάζεται μόνο η αντλία διατήρησης της πίεσης. Αν συμβεί εκροή νερού από κάποια πυροσβεστική φωλιά, τότε πέφτει η πίεση στην έξοδο της αντλίας διατήρησης της πίεσης, οπότε πρέπει μέσω ειδικού διακόπτη πίεσης να δίνεται εντολή εκκίνησης της αντλίας πυρόσβεσης.
Ο πίνακας πρέπει να είναι εφοδιασμένος με τους κατάλληλους διακόπτες, μικροδιακόπτες (αυτόματους, ασφαλείας) και άλλα μικροεξαρτήματα, ώστε να επιτυγχάνεται η ασφαλής λειτουργία των αντλιών.
Μέσω του πίνακα πρέπει να εξασφαλίζεται η αυτόματη εκκίνηση της πρώτης ηλεκτροκίνητης αντλίας, ή της πετρελαιοκίνητης εφ’ όσον παρουσιαστεί πτώση πίεσης στο δίκτυο.
Η πετρελαιοκίνητη αντλία θα πρέπει να έχει ιδιαίτερο πίνακα, τον οποίο να συνοδεύει ηλεκτροκίνητος φορτιστής 12V για τη συνεχή φόρτιση και συντήρηση της μπαταρίας.
Υπολογισμός των σωληνώσεων του υδροδοτικού δικτύου
Για το υδροδοτικό δίκτυο χρησιμοποιούμε συνήθως χαλυβδοσωλήνες βαρέος τύπου με ελάχιστη διάμετρο στην ακραία φωλιά. Ο υπολογισμός γίνεται έτσι ώστε στην ακραία πυροσβεστική φωλιά με τις απαιτούμενες ποσότητες νερού να υπάρχει διαθέσιμη πίεση τουλάχιστον 4,4 bar για παροχή νερού 380 λίτρα ανά λεπτό (στην κατηγορία II που είναι η πιο συνηθισμένη).
Οι συνδέσεις των σωλήνων και των συσκευών με το δίκτυο πρέπει να γίνονται με σπειρώματα, συγκόλληση ή φλάντζες σύμφωνα με τις σχετικές προδιαγραφές. Η απαιτούμενη πίεση Ρ στην κατάθλιψη της αντλίας ή γενικά στο γενικό συλλέκτη τροφοδοτήσεως του μόνιμου υδροδοτικού δικτύου δίνεται από τον τύπο: ΡΖ = Ρφ + ΔΡΗ + ΔΡζ + Η · γ (1) όπου: Ρφ: η πίεση στην ακραία πυροσβεστική φωλιά» 4,4 bar. ΔΡΗ: οι απώλειες τριβών (γραμμικές αντιστάσεις) από το συλλέκτη μέχρι την ακραία φωλιά. ΔΡζ: οι τοπικές αντιστάσεις. Η: το ύψος της ακραίας φωλιάς από την κατάθλιψη της αντλίας ή τον κεντρικό συλλέκτη (σε m). γ: το ειδικό βάρος του νερού = 1MP/m3 .
Σύνδεση με οχήματα Πυροσβεστικής Υπηρεσίας
Θα πρέπει επίσης να υπάρχει και δυνατότητα τροφοδότησης του υδροδοτικού δικτύου από τα πυροσβεστικά σχήματα, και γι’ αυτό θα πρέπει να προβλέπεται σύνδεση του κεντρικού δικτύου με πυροσβεστικό δίδυμο υδροστόμιο. Ο σωλήνας σύνδεσης των στομίων παροχής από τα πυροσβεστικά οχήματα πρέπει να διαθέτει βαλβίδα αντεπιστροφής που θα επιτρέπει ροή ύδατος μόνο προς το δίκτυο.
Το όλο σύστημα πρέπει να πληροί τις απαιτήσεις του παραρτήματος Β’ της Πυροσβεστικής Διάταξης 3/1981 και ειδικότερα τις παραγράφους 8, 9, 10, 11 και 12.
Ενδεικτικά παραθέτουμε τέσσερα σχεδιαγράμματα, στο πρώτο απ’ τα οποία φαίνεται η σύνδεση πυροσβεστικών φωλιών στο δίκτυο πυρόσβεσης, στα επόμενα δύο φαίνεται η τυπική συνδεσμολογία των δύο βασικών αντλητικών συγκροτημάτων, ενώ στο τέταρτο φαίνεται ένα κατακόρυφο διάγραμμα δικτύου πυρόσβεσης.
Δείτε τα σχήματα του άρθρου στο τεύχος Νοεμβρίου 2018, αναζητώντας το επάνω δεξιά.
*Ο κ. Μάριος Κρικώνης είναι μηχανολόγος μηχανικός και καθηγητής τεχνικής εκπαίδευσης.
